Katapusan na pala kaagad:
"So, anong plano?"
Tanong ni Donj pagkatapos mabasa ang isa kong sanaysay na nasa isang online exhibit ng isang local art museum. Gusto ko sanang sabihing magsulat pa rin pero gets ko ang pahaging n'yang 'yun na tungkol ito sa pagtatrabaho, sa career, sa future tenses.
Wala naman akong ibang alam gawin nang ako lang kundi magsulat. Walang trabaho sa komunidad ngayon, may mga tatrabahuhin naman pero walang magpapatrabaho. Walang kasiguraduhan sa community work, mas lalo na sa panahon ngayon.
Wala, wala akong plano.
Dahil 'yun naman talaga. Hindi sa dahil hindi na ako naniniwalang gumagana pa ang mga plano. Nakadalawang palit ako ng planner last year dahil ang daming bura nung una kong planner. 'wag mo na rin akong dalihan ng mga "his plans are higher than our plans" dahil kung may sagradong naglulumiwanag na blueprint pala ang mga buhay natin ay bakit hindi na lang i-send sa email in pdf format nang walang maligaw ng landas? Anak ng tupa naman, tatanggalan ng 'life plans mula sa langit' ng negosyo ang free will at zodiac signs.
Wala akong plano pero may mga balak.
Walang alak, pero may mga balak. Gaya pa rin ng dati kahit walang-wala ay marami-rami pa rin akong gustong gawin. Paano ako/kami kakain? Ah, susubo, ngunguya, tapos lulunok. Bata pa lang ako alam ko na kung paano ang kumain. Iba na 'yung mga bagay na gusto kong pag-isipan at problemahin ngayon. Wala akong planner ngayong taon pero meron akong isang notebook na may mga on-going na collage, pastiche, doodles; hindi natatanikalan ng mga kung papaaano at ng mga kung kailan.
Gaya pa rin nung kabilang taon, bago magtapos ang dekada, plano ko lang ay mabuhay hanggang kinabukasan (short term), minsan naman hanggang sa susunod na linggo (long term). Naglagay din pala ako na gusto kong ugaliing magsulat ng sandaang salita araw-araw at hindi kailangang magkaroon ng kahulugan, basta sandaang salita.
Binawasan ko ng isang kahon ang mga libro ko, 'yung hindi ko na balak basahin ulit at sa tingin ko magandang may ibang makabasa. Habang pinipili ko ang mga librong ipamimigay, ang hirap palang pakawalan ng mga mga bagay na pinag-ipunan, kumitil ng bagot, dumilig sa mga pangarap, nagbigay ng mga mahahalagang tanong. Napansin ko hindi rin naman pala ganoon ka-deep ang taste ko sa panitikan pero kahit papaano ay nakabuo ako nang maaga at sariling kaintindihan ng daigdig: marikit at makalat.
Nasa isang kahon na lang din ang mga damit. Ulit-ulit lang, laba lang nang laba. Ipamimigay ko na rin ang nabili kong laundry basket dahil hindi na ako natatambakan ng labada. Buwan-buwan ay nagbabawas ako ng mga bagay-bagay, minimalism na nga yata ang bago kong relihiyon.
Siguro naisip ko lang din habang ang sunod-sunod ang malalakas na bagyo sa pagsasara ng dekada ay paano kung umapaw uli ang mga ilog sa'min at agusin ang bahay namin. Ang laking takot at panghihinayang agad ang nararamdaman ko habang nagbabalot ng mga bagay-bagay na pinahahalagan para lang di masira ng tubig sakaling bumaha uli. Ang unti-unti kong pagbabawas ng mga 'sa akin' ay pag-aaklas ko laban sa mga pananakot ng mga pagkawala at pagkasira.
Minsan iniisip ko kung saan ba nanatili o umiiral 'yung halaga, sa katapusan ba ng konsumo, sa saya ng pag-angkin, sa halaga ba ng mga nakakapit na alaala sa mga gamit, hindi lang ng mga libro, sa pagkabawas ng mga ikinakatakot at pinangangambahan? Ewan, maaaring mali ako sa pinaggagagawa ko ngayon pero saka na pagsisihan, sa huli pa naman 'yun. Ang mahalaga, mas magaan ako ngayon. Kakain mamaya. Gigising, siguro, bukas.
x