Trip to Tiaong: Pusang Pisak

Ang dami na talagang nakahandusay na patay ngayon.

Papunta akong trabaho at Lunes na Lunes. Hindi pa man ako sumasapit ng San Antonio ay nakakita na agad ako ng dalawang pusang pisak sa kalye. Nagkahalo-halo na ang mga napitpit na lamang-loob, nalagas na balahibo, at nadurog na mga buto. Kahit mabilis pa ang takbo ng dyip pa-Lipa at wala pang tatlong Segundo kong nakita ang bangkay sa konkretong kalsada, alam kong pusa iyon. Sariwa pa ang dugo.

Lunes na Lunes. Talamak na talaga ang mga patayan ngayon.

Marami sa mga napansing kong bangkay ay nasa may gilid ng kalsada, ‘yung bagong gawa dahil sa national widening. Puwedeng gusto nila ang init ng aspalto sa gabi kaya nasa kalsada sila. Pero feeling ko, hindi pa nakaka-adjust ang mga pusa. Akala pa rin nila ay bahagi ng kanilang harapan ang bagong gawang kalsada kaya doon pa rin sila namamalagi. Pangita ito sa ilang mga aso’t pusang nakatambay sa bagong widening na kalsada. Akala nila harapan pa rin nila ‘yon, anong malay nila sa widening? 

Sinong may malay sa widening? Tayo. Tayong mga nasa higher species na merong built-in na moralidad sa ating mga budhi. Pinalawak naman ang kalsada at may ilaw naman ang mga sasakyan, puwede naming iwasan ang mga pusa lalo na’t gabi naman at mas maluwag pa nga ang kalsada. Kaya lang tila naka-hibernate ang mga moralidad natin dahil sa pagmamadali at kailangang maihatid na mga karne ng manok, at mga kailangang makauwi na mga pasahero, at mga gulay na malapit nang mabulok; at dahil sa kailangang magka’ pera at maipakain sa pamilya. Para sa ekonomiya.

Pusang gala naman. Ilang balde pa ng dugo ang dadanak parasa kaunlaran? May nakulong na ba dahil nakabangga s’ya ng pusa? Bakit ang saya-saya ng puso ng drayber kapag may naririnig s’yang pisak ng mumunting katawan sa pagitan ng kanyang mga gulong? Pusang gala! May nagluluksa ba para sa mga pusang ito?

Lunes na Lunes. Talamak na talaga ang mga patayan ngayon.

Saludo ako sa mga taong may lakas ng loob na sikmura para alisin ang bangkay nina Muning, Miming, at Wish-wish sa kalsada. Pero paano ‘yung mga bangkay na hindi iisang daang beses na nagulungan ng dyip, Innova, Pajero, traysikel, bisikleta, at 10-wheeler trucks at kumapit na ang mga nabubulok na bahagi sa pagitan ng mga gulong o kaya’y nailibing na sa mga guhit ng konkretong kalsada. 

Talamak na talaga ang mga patayan ngayon. 

Marami sa’tin dinadaan-daanan lang at bala-bala’y hindi napapansin.

Imis

May bara

May sagabal

May strike

Kaya walang daloy

Kaya walang produksyon

Kaya walang biyahe

Sa bituka ko

Ang dami lang kasi

Tumambak, bumunton,

Halos hindi na maka inga

Makagalaw may bahagya

Lang ang kayang iunat

Ang ganit-ganit

Iniinis ng nag-aambang

Katapusan at kinsenas

Na tila ka’y bilis

Na walang bara

Na walangsagabal

Na walang strike.

Ay teka laang!

Inimis ko na ang mga hugasin

Naglampaso ng sahig

Nagkusot ng labahin

Sinusubukan ko naman

Pati na nga magpatambling-tambling

Pero wala e.

Itinambak ko kasi

Ibinunton ng inam

Hindi ko namalayan

Iniipis na pala ako

So, naghahabol ako

Ngayon. Kahit nandidiri

At nanghihilakbot sa sulok

Kailangang mag-barako

Para puksain ang ipis

Na likha ng aking mga pinabayaang

Bara.

#

Dyord

Setyembre 10, 2016

8:02 AMs

Laba(s) pa More

Laba(s) pa More

Niyaya ko si Alvin na mag-malling. Saturdate, unwind, unwind. Sabi ko titingin lang ako ng sapatos. Sabi n’ya sa’kin ay sasamahan n’ya lang ako. Sabi lang namin ‘yun. Eh sa tunay?

Nag-reply siya sa chat na kung puwedeng mga alas-singko ng hapon at naglalaba pa raw s’ya. Oks lang kako dahil may labahin pa rin naman akong natira. ‘yung marami kong labada kasama na ng panglatag kong kumot na higaan ay pina-laundry ko na lang sa halagang 85 pesos. Pagod pa rin ako mula sa isang linggong drama-filled na mid-year evaluation ng Kagawaran sa Binondo; alas-diyes na nga ng umaga ako nagising.

Inabot pa rin ako ng halos dalawang oras sa paglalaba ng mga natira kong labahin at paglilinis ng bahay na isang linggo ring pinamahayan ng mga di nawalis na gabok. Parang pagod na’kong maglaba. Gusto ko na lang umuwi kena E-boy, kaya lang nasabi ko nang lalabas kami ni Bino. Titingin lang ako ng hiking shoes sa mall dahil 3-day sale ngayon.

Nauna pa rin s’yang dumating sa National Bookstore. Pupunta lang daw s’ya muna sa ATM. Sige at maniningin lang ako sa bargain sa loob. Hindi naman ako bibili, tingin lang. May mga tula ni Pambansang Alagad ng Sining sa Panitikan Rio Alma sa halagang 50 pesos. May mga ilang antolohiya rin mula sa Anvil sa halagang 50-100 pesos lang. Nakakarelaks kayang igalaw-galaw ang daliri sa spine ng mga aklat. Ang dami-daming iniisip at sinusulat ng mga tao. Ang dami-daming dapat isipin at isulat pa. Maya-maya’y di ko namalayang kanina pa pala si Bino sa harap ko. Pag-alis ko ay may kumapit na isang kalipunan ng mga tula ni Rio Alma; ‘Ang Hayop Na Ito!’ at ‘In Love with Science’ na isa namang kalipunan ng mga kuwento ng mga Outstanding Young Filipino Scientists.

Sa baba tumingin-tingin din kami ng mga bargain na damit. Pero wala kaming nagustuhan. Kaya dumeretso na kami sa pagtingin lang ng sapatos sa department store. Nakakita kami ng 50% discount kaya pumapatak lang ng 400-650 pesos ang isang pares ng medyo kilala namang brand ng sapatos. Babalikan daw ni Bino, tingin lang muna kami ng hiking shoes.

Nasa 40% and diskuwento ng nakita kong sapatos with spikes na Sandugo. May mga umalingawngaw na mga tinig sa hippocampus ko. “Ser, kayang makipagsabayan n’yan sa Merrel, kahit major hike kaya n’yan,” sabi ng isang sales rep na nakausap ko sa isang Sandugo store sa Maynila. “Ang bilhin mo yung may ano (spike), para di ka madulas…’yung Sandugo ko dati, inabot ng 3 years,” sabi naman ni Lianne, ka-trabaho kong mountaineer. Pero titingin lang dapat ako.

May mga financial obligations pa ako, laptop dues, monthly bills, at house rentals. Nasa ospital pa nga yata ang pamangkin ko dahil nanghihingi na naman ng pera si Mama. Wala raw cash ang Kagawaran so baka ma-delay na naman ang sahod namin. Pero 40% e, ang 2k plus ay 1.4K na lang.

“Kuya, size 9 po.” Isang swipe lang ang katapat at lumundag-lundag na naman ang kapirasong muscles sa loob ng dibdib ko. Le’mme justify: Magha-hiking kami sa Lobo, Batangas kapag naka-target na kami sa aming programa. Parang motivation ko ‘yung hiking para galingan at magsipag. Isa pa, ‘yung sapatos kong binili noong Hulyo ay hindi pala puwedeng pang-ulan dahil kitang-kita ang dumi kapag naputikan. Kaya naman, kailangan ko talaga itong sapatos na’to sa tingin ko.

Binalikan namin ni Bino ang 50% na discounted items. Kumuha s’ya ng not just one, not just two, not just three; but four pairs! Nasa 1.7K pesos lang lahat ng apat na Milanos sizes 9-10. Tag-iisa raw sila ng tatay at mga kapatid n’ya. Ngayon lang daw s’ya gumastos ng ganito. Nasa 200 pesos lang daw mga sapatos n’ya mula sa mga overrun stores sa Cavite. Sabihin na lang nating umiiwas tayo sa Christmas rush. Bumili rin s’ya ng bag kasi medyo sawa na raw s’ya sa bag n’yang free sa isang telecom na pinag-sideline-nan n’ya dati.

Habang palabas kami ng department store para kumain, kinokonsensya ko si Bino na ang shoppaholic mo. Ulit-ulit kasabay ng halakhak dahil ako rin naman. Nag-chat daw si Ate Kars sa kanya na okey lang ‘yan at pinagtrabahuhan naman n’ya ‘yung pera. Meron naman daw s’yang naitabi na. Nangangalap din s’ya ng justifications.

“Hindi ako ‘to e,” sabi ni Bino sabay inalog-alog ang mga bitbit na mga kahon ng sapatos.

Dyord

White House

Setyembre 03, 2016

11:34pm

Hu Keyrs?

Hu Keyrs?

Hindi ko naabutan ang Lupang Hinirang ng Lunes na ‘yon. Medyo nahuli kasi ako ng dating sa munisipyo. Hindi ko na-recite ang Panunumpa ng Katapatan sa Watawat ng Pilipinas at Panunumpa ng Kawani ng Gobyerno. Hindi ko na rin naawit ang masiglang Imno ng Padre Garcia.

Pero naabutan ko ang mga Pabalita ni Mam Galela, Social Welfare Dept. Head. Nagpahatid s’ya ng pakikiramay para sa pumanaw na ama ng isang kawani. Nanghingi rin s’ya ng kaunting tulong para naman sa anak ng isang kawani na nasa ospital. Medyo mainit na ang sikat ng araw at marami-rami na ring departamento ang nagpabalita. Humirit lang si Ate Annie, kawani ng Municipal Agriculture.

Dahil sa pambungad n’ya na “Please bear with me dahil baka huling beses n’yo na akong makikita sa munisipyo,” nakuha n’ya ang tainga ng lahat. Nagtanong agad ako kum’ bakit? Magre-resign na ba s’ya? Pero hindi agad sinagot ni Ate Annie ang tanong sa isip ko.

Simula raw ng pumasok ang taon na ito ay ang dami na n’yang absent. Sumisikip ang dibdib madalas. Kaya sunod-sunod daw ang pagpapapirma n’ya ng leave forms.  Bumibilis ang tibok ng puso at nahihilo. Kaya kailangan laging magpatingin sa mga doktor at magpagamot. “Nagkabaon-baon na ako sa utang.” Ang dami raw kasing ispesyalista ang tumingin at nagpa-lab test sa kanya na may special price din kaya naubos ang kanyang naipon at nagkautang-utang pa. Nagpasalamat s’ya sa mga boss n’ya na pumapayag naman sa leave request n’ya kahit madalas.

Sa dinami-daming doktor at kung ano-anong tests na ginawa sa kanya sa mga ospital sa Lipa, wala s’yang nakuhang sagot. Sa Maynila, apat na ispesyalista ang tumingin sa kanya, limang tests ang ginawa sa kanya, at nagpasalamat s’ya sa Diyos dahil lahat ng ‘yun ay walang bayad. Do’n n’ya nakuha ang kasagutan sa kanyang kalagayan.

“Bihira”. Special case daw ang sakit ni Ate Annie. “… versus thyroid gland” sabi ni Ate Annie na nagpakunot sa noo ng marami. Hindi namin masyadong nakuha kung ano ‘yung sakit. Basta pinabababa raw nito ang immune system ng katawan at kaunting pagbilis lang daw sa tibok ng kanyang puso ay dapat nang ituring na emergency. Ang resulta na nagpaiyak sa kanya ay “can not be cured, but can be treated”.

Kung tutuusin masyado pa raw maaga. “May 3^rd year college pa ako na engineering.” Pero kailangan talagang magpahinga aniya, “kundi ay mawawala ako ng maaga.” Alam daw n’ya na Diyos ang magpupuno sa lahat ng mga pagkukulang. Gusto pa nga raw n’ya sana kahit tapusin man lang ang taon para sa bonus, kaya lang kailangan na n’yang mamili. “Lahat tayo may choices,” sabi ni Ate Annie ng ilang ulit.

Nagtanong daw s’ya kung may makukuha ba s’ya sa commutation ba ‘yun? O parang separation pay? O retirement benefits? Hindi ko alam masyado. Basta nagtanong daw s’ya kung may makukuha ba s’ya sa pagreresign n’ya. “Napalaglag ang luha ko, dahil kahit singko ay wala akong makukuha”. Parang nanikip na rin ang dibdib ko.

Masakit daw sa puso. Sabay banat ni Kuya Gaspar sa isang katrabaho “kaya ikaw ‘wag kang magpaasa ng mga lalaki, masakit sa puso!” Natawa naman ako. Nag-iiyak naman si Ate Annie sa unahan. “For 16 yeeears of service, <hinga ng malalim> why do I need to stay that looong?” Nakailang ulit pa s’ya ng why do I need to stay that long bago binitiwan ang mikropono at tumalilis ng lakad.

Lahat tayo may choices. Pinili ni Ate Annie na magserbisyo sa gobyerno. Pinili ko rin at ng lahat ng nakabilad ngayon sa harap ng munisipyo. Hanggang kailan ko tatayuan ang choice ko? Will I stay that long? Bakit naman? Kaya ko ba? #Esep-esep.

Maya-maya ay kumambyo lang ng kaunti ang sumalo ng mikropono at tumuloy na sa sunod na bahagi ng programa; ang pagbibigay parangal (loyalty award) sa mga kawani na nasa 15 taon na ng serbisyo publiko alinsabay sa pagdiriwang ng ika-116 na taon ng Serbisyo Sibil ng Pilipinas. May tatlong nakatanggap ng parangal, isang nasa Social Welfare, isang nasa Health, at isang nasa Treasury. Tumanggap sila ng plake, puting sobre, at palakpak ng mga kapwa kawani.

Sabay-sabay din kaming bumalik sa kani-kanilang tanggapan para sa panibagong linggo ng paglilingkod sa pamilyang Gaciano. Ipinagpapasa-Diyos na lang muna ang bukas. Walang choice e.

Ikatlong Canvas

Ang Diyamante at Ang Haring Lobo

Guhit ni: Lou Pineda Arada

Ang Diyamante at Ang Haring Lobo

“Marami nang niligaw, marami nang nalinlang,

Marami nang nalapa, sa hinaba-haba ng panahon;

Wala akong dapat ikabahala.”

“Nagbigay ng kapangyarihan, ng karangyaan,

Ng kaluwalhatian kahit saglit at huwad;

Wala akong dapat ikabahala.”

“Nasa kamay ko ang maraming kawal,

Nasa puso naman ako ng mga karaniwan,

Nasa paanan ko ang mga hari,

Wala akong dapat ikabahala,”

Wika ng kumikinang na diamante.

Tree Car

Guhit ni: Eriko Pedojan

Emissions, No More!

Nalaglag si Binoy sa kanyang kama dahil sa lakas ng tilaok ng manok na orasan, “7:15 n.u.,” sabi ng manok. Agad naman s’yang naligo, nag-almusal ng situlog (sinangag, tuyo, at itlog), naggayak, naghiso, sinakbit ang bakpak, at humalik kay ‘Nay Nitz; bago tumungo sa bakuran at pumasok sa puno ng Antipolo at lumabas sa puno ng Antipolo sa harapan ng kanilang paaralan ng 7:30 n.u.. Nalaglag ulit si Binoy sa kanyang kama dahil sa lakas ng tilaok ng manok na orasan, “7:15 n.u.,” sabi ng manok.

Rabbit Hole

Guhit ni: Liza3

0143 Avi Road, Brgy. Poblacion

Padre Garcia, Batangas

Setyembre 12, 2016

Mahal kong Buninay,

Palagi kong tinitingnan ang piktyur mo nung una mong dula noong Grade 2 ka at hindi naman ako nabibigo dahil palaging nawawala ang pagod ko. Sana nagustuhan at makatulong sa mga auditions mo ang mga pinadala kong damit. Sana mapanuod kita sa Rak of Aegis ‘pag uwi ko at pasensya na nga pala sa pagtawag ko sa’yo ulit ng Buninay.

Malapit nang mag-Homerun,

Inay

Ikatlong sali ko na ng Canvas 3-Sentence Story Writing. Halatang ayokong tanggapin na hindi ko kayang sumulat ng kuwento. hihi. fayt! fayt! fayt!