Kaya Kaya

Kabilis lang ng mga pangyayari.

So, yun na nga pa-job-job lang ako lately. May apply naman ako ng trabaho na makakabuhay ng pamilya habang nanghuhuli ng Pokemons at isinusulong ang mga ipinaglalaban. Matindi lang talaga ang kumpetisyon sa development sector; ang dami rin kasi talagang magagaling.

Nakakuha ako ng syota - short term (3 months) na business planning consultancy. Pam-band aid sa bleeding kong savings. May mga nagbabayad talaga para sa kaayusan, plano, disenyo, at sistema. Discuss-discuss kami ng community and conservation works. Excited na ang mga brain cells ko sa aaraling environmental issues, community dynamics, flora at fauna.

Meet the Project Team:

Nadat’nan ko sa conservation center si Warren, ang lalaking hiniwa-hiwa kaka-slash: custodian/ water activities assistant/ cashier/ maintenance/ gardener, at si Erick, ang guide for knowledge tours at resident researcher dahil siya ang umaalam ng password sa kapit-bahay. Meron din kaming tourism interns na sina Red at Rose Ann na katulong ko naman sa operations at mga binubunong business plans at open house event. May team ako, kaya pinalitan ko ang termino na manager kundi project leader.

Trabaho tayo...

Sa unang araw, nag-review muna kami nina Red at Rose Ann ng mga memorandums noong nakaraang mga taon. May ilang natupad na. Maraming lumilipat lang sa mga sumunod na memorandum. Habang nagre-review, nagsusulputan ang mga tanong tungkol sa operations at protocols. Alin ang totoong itemized rate ng conservation fee? Paano kung ni-refer lang sa’tin ng kapit-bahay ang magkakayak, magbabayad pa ba sila ng conservation fee? E kung mahangin, papayag ba tayong magkayak? Sino bubuhat? Si Warren daw. Sino magbabantay? Si Warren din. Just in case, worst case scenario, tumaob si kayak, paano hihingi ng saklolo ang guests?

“Pito” sabi ni Rose Ann.

“Pano, gagastos tayo ng pito kada guest?” tanong ni Red.

“Oo nga no?” sabi ko.

Kung gusto mo talagang sustentuhan ang pangangalaga mo sa kalikasan kailangan mo rin talagang magdisenyo ng maayos na pagkakakitaan para sa mga kawani at para sa komunidad na nasa paligid mo. Sustainable tourism and livelihoods, mga ganyang ganap.

Nakitulog ako kena Tsang Lorie at Tita Mildred mo, ikinuwento ko ang mga issues and concerns namin kanina sa team meeting: (1) Nakikisawsaw sa laptop yung barkada nina Warren, (2) Nagyu-Youtube sila gamit ang 599 prepaid subscription namin, kaya ubos agad. Napailing lang si Tsang Lorie kung ikukumpara kasi sa trabaho namin sa gobyerno dati ay pang-kinder lang yung issues and concerns kong dinaranas ngayon.

Usap tayo..

Nakausap ko na kaagad ‘yung ibang mga opisina. Nakahingi na ako ng donasyon sa kanila. Pero hindi pa ako nagpapa-meeting sa buong staff ng center, mga 4-5 yata kami. Baka isipin na bida-bida ako at inunahan ko pa yung executive director ng ngo di ba. Kahit sinabi n’yang “bahala ka sa management mo,” kailangan pa rin ng pagpuputong ng kapangyarihan sa’kin.

Nakipagkuwentuhan na rin ako sa mga manininda ng kutsinta, buchi, at palamig. Nagkakape sa mga karinderya. Nakipaghuntahan sa mga mangingisda’t mamamante. Nagkuwentuhan na rin kami ng mga personal na buhay. Hindi puwedeng hindi ka magkukuwento kapag nagtatrabaho ka sa komunidad.

Ang trabaho sa komunidad ay personalan at hindi trabaho lang.

Pahingi ng Pahinga

 Isa pa lang ang naging day-off ko. Next week; tatlong araw ang weekends ko. Tatapusin ko yung mga backlogs ko sa blogs. At hindi rin matuloy-tuloy ang meeting namin ng exec. dir.. Naiipon ang issues and concerns na hindi ko madesisyunan. Days-off ni Warren ng Weds at Thurs, sabi ko ayoko s’yang gambalain kapag day off n’ya. Days-off ko naman ng Suns at Mons at hindi ko rin gustong magambala.

B-day ni Rose Ann

 Sa’yo ang pagkain. Sa’yo ang inumin. Hapi-hapi-hapi bertdey at oo nabusog mo kami. Inabot na ng hapunan ko yung dala nilang humba. Nagpainom pa ang tatay ni Rose Ann. “Ser, puwede pong uminom dito?” tanong ni Eric pero naka-set up na ang table at kuwatro kantos. Wala pa kaming meeting ng exec. dir. kung payag ba s’ya sa mga hapi-hapi kapag bertdey basta non-biodegradable ang waste. “Hindi ko kayo binasbasan pero wala pa ring bilin sa’kin tungkol d’yan,” kako.  Ayun, nagpagewang-gewang daw sila Rose Ann pag-uwi at muntikan pang mabangga.

Kayak kaya?

Brownout lang maghapon. Hindi kami nakapag-charge. Wala kaming masyadong nagawa dahil sa Drive kami dumudutdot ng trabaho. Gumuhit-guhit na lang ako ng plano. Hanggang maantala ang aking pagdodrowing nang may kano na lumapit sa’kin. Nag-english naman ako. Nagtagalog s’ya! Uupa raw sila ng kayak for two. Day off ni Warren at hindi pa namin alam nina Red kung alin sa mga susi ang para sa storage. Sinubukan na namin ang sanlaksa naming susi. Bakit ang pagkarami-rami naming susi? Escape room ga tayo o conservation center? Nasa storage room kasi ang life vests at paddles. Nakakandado at hindi namin alam kung nakanino ang susi.

“You got a kayaking license?” tanong ko. Nagkakayak naman daw sila sa US. “We can kayak even without life vests, sa tabi lang naman kami,” sabi n’ya. “Kailangan talaga may life vest sir e,” tumanggi na ako at nagpaumanhin. “Sad,” sabi ni kuys. Kinuha ko number ni kuys para i-text s’ya maya-maya o bukas nang maagang-maaga just in case namagawan namin ng paraan. Bumalik na s’ya sa kapit-bahay naming rest place.

Unang guest ko: nalungkot. Sinubukan naming i-reach si Warren kahit off n’ya. Ipinaakyat ko na kay Rose sa taas si Warren. Nakailang labas-pasok at pihit sa kaliwa-kanan pero hindi nagbukas. Bumalik si Rose na nakita naman daw s’ya ni Warren pero biglang nagtago. Sige lang, day off naman n’ya i-solve natin ‘to nang tayo lang.

Bumalik si kuys na may dala nang rash guard. Tumanggi na ulit ako at nagpaumanhin. “Sad naman”. Hindi talaga namin mabuksan. Umuwi na ulit s’ya sa kabila. Wala e. Balik ako sa pagguhit ng design ng halamanan namin. Maya-maya ‘yung gf naman n’ya ang nangulit sa’kin. Ibinaba ko na ulit ang ginuguhit ko para lang magpaliwanag at magpaumanhin ulit. “Baka po bukas,” sabi ko kung makukulit namin si Warren.

Panic fee

Balik ako sa pagguhit, linya-linya, dahon-dahon, “Baka naman nag-panic ka lang Red kanina, try mo nga ulit isa-isa nang dahan-dahan lang.” Nasubukan n’ya na raw lahat. Try mo lang ulit. Maya-maya pa nakarinig na ako ng pitik ng kandado ng doorknob. Nagbukas! Isang mahiwagang “waaaaah” ang narinig ko.

Tinext ko si kuys if they still want to kayak pero isang oras na lang kasi alas-kuwatro na. Bumalik sila nang nakangiti. Inusong namin ni Red ang kayak. Mej mabigat. Inilusong sa tubig. Iniabot ang paddles at life vest. “That’s sweet,” sabi ni kuys.

Nag-iwan sila ng 1 thousand pesos sa’min ni Red. Mamaya na lang resibuhan at hindi namin alam ang buong pangalan ni kuys. Icha-charge ba natin sila ng panic fee? Nataranta tayo e. Kumita naman tayo today kahit papaano. Bumalik na ako sa pagguhit pagkatanaw sa magkasintahang papalayo sa pampang.

Pag-uwi ng Araw

Ang ganda ng paglubog ng araw sa Taal. Parang hiyas na umuuwi sa bunganga ng bulkan. Nakakaalis ng mga isipin. Nakakaginhawa ng paghinga. Nakakasilaw ang banayad na pagkislaw ng liwanag sa sinasalamin ng lawa. Naninimbang ang mga sulasi’t tagak sa ibabaw ng Taal. Habang masayang nagtatampisaw ang mga bata malapit sa pampang.

Overtime

Naghahabol ng oras sa internship si Red. Marami na kasi s’yang absent dahil may mga subject pa s’ya at malapit nang ipanganak ang panganay n’ya. Umuwi na si Rose Ann. Umuwi na ang araw sa Taal. Pero hindi pa rin umuuwi ang magkasintahan.

“Ayoko namang mag-isip ng masama,” sabi ni Red sabay ub-ob sa luma naming lamesa. “Sisingilin na ba natin sila para sa ikalawang oras?” tanong ko. “O ‘wag na lang siguro, let’s be merciful, baka na-enjoy nila ang sunset, t’saka buena mano sila.” Nawawala nga kasi ang konsepto ng oras kung sumasagwan kasabay ng kahibla ng ‘yong pintig.

Nakaligo na ko’t lahat-lahat at nakapaglatag na ng kislap ang mga tala sa Taal pero wala pa rin ang magkasintahan. May tumigil na traysikel sa gate namin at may bumaba na dalawang naka-life vest. Ang tingkad ng kulay na kahel, nagbabadya ng panganib ang pintig ng puso ko.

Tumaob ang kayak. 45 mins silang nagpalutang-lutang. Dinadaan-daanan ng mga mangingisda bago may makapansing kailangan nila ng rescue. ‘yan ang nahagip ko habang kinakain na ako ng kahihiyan. Tiningnan ko sila mula ulo hanggang paa. NO INJURIES! Nawala lang ang tsinelas nila. Abot-abot ang paghingi ko ng sorry.

Binanggit nila ang pangalan ng resort kung saan naroon ang paddles at kayak. Mabuti na lang nahila papuntang pampang. Kundi kulang pa ang susuwelduhin ko sa trabahong ito. Ipinabalik ko na lang ang bayad sa kanila. Ipinawalang-bisa ang resibo. Nag-sorry ulit bago kami lumabas ni Red para puntahan ang kayak.

Parang wala pang isang linggo’y pinag-uusapan namin kung paano kung may tumaob na kayak.

#