Board

9:46

Halos isang oras na kong late sa board meeting. 'yung mga di nakikitang elemento sa NGO. Unang board meeting ko pa naman. Ipapakilala nga lang ako.

Hindi naman nila ko empleyado. Wala naman akong kahit anong ganap sa meeting na 'to. Di naman kasi ako originally kasama talaga. Ako lang ang hindi binanggit sa body ng e-mail. Okay lang naman sana kaysa gumising at maligo ako nang maaga. Pero the day before the meeting, kasama na raw ako. Hindi tuloy ako nakauwi sa'min kung saan mas madaling ma-access ang highway. Anong oras na ko nakalabas ng Balete?

9:51

Nasan na ko? Nag-Grab na nga ako. Share ride naman para lesser carbon footprint tayo. Roxas boulevard na. Rizal Park Hotel 'yun so malamang mukhang luma yun, t’saka maliit lang naman kami na non-profit.

Nag-double check din yung driver kung nasa tamang lugar ba kami. "Dito na ba ko, kuys?" dinouble-check namin yung sabi sa map. Kasi ba naman, mukhang engrande, mala palacio del gobernador, mukhang consulado de americanos ang datingan nung hotel.

Interior. 10:01

Patakbo na ko sa lobby. Ang gara talaga, maliit lang yung non-prof namin, afford ba nito yung ganitong venue ng meeting? Tinatanong ko yung room namin, sa VIP II ng Rizal Cafe. Inusher pa ko ni kuya. "Late ka na sir, kanina pang 9 am sila pumasok d'yan". Nakakahiya talaga. Pasingit na lang siguro ako papasok. Pasimple.

Paghila ng sliding door, nasa gitna ako ng conference table. Tigil sila ng ilang segundo. All eyes on me. Ayoko na. Di na ko magre-renew. May foreigners nga kami sa board, nakangiti naman. 'yung mga Filipino ang mukhang di natuwa.

Maya-maya ay humingi na ng introduction. Pautal-utal pa ko nung una pero bumuwelo lang at nagtuloy-tuloy na English ko. Sobrang direkta sila punto por punto sa meeting. Kailangan ma-tackle lahat bago maubos ang kalahating araw sa VIP room.  Tinitingnan ko ‘yung board, ang tatanda na pero nagtatrabaho pa rin. Wala namang nasusuweldo sa pagiging board of trustee. Natapos ‘yung meeting. Wala naman akong na-contribute.

Kumain kami sa Rizal Café. Ayun may posters ni digs sa ding-ding. Ang cozy nung place, ba’t may ganun? Dito pala nagalagi ang mga army navy na amer’kano. Mahigit isang siglo na ang tanda ng hotel. Isang buong araw kong suweldo yung presyo ng sandwich.

Pagdating ng order ng board, naka-plastic straw! Tumayo agad ako at ibinilin na wag nang lagyan ng straw ‘yung dalawang iced coffee. Environmental non-profit po kami, na-ooffend kami kapag binibigyan n’yo kami ng plastik. Nagpabalot na rin kami ng sandwich kasi hindi naman kumain ‘yung ibang board of trustees, ang dami tuloy natirang credits. Sa reusable food container naman nilagay at supot.

Isa sa mga napagkuwnetuhan namin ay ang oceanarium sa San Francisco. Philippine reefs. Minimic nila ang tropical sea ecosystem siyempre. Tapos, may underwater guide a puwede mong tanungin habang nasa loob s’ya ng higanteng aquarium. ‘yung ocenarium ay hinahanapan daw ng planetarium na puwedeng pagbentahan. Sabi nung asawa n’ya, bakit kailangan pa ibenta, Philippine Reefs nga naman. “But the academe will ask for income generation to cover the production…also the rights”. Marami namang pinoy sa San Francisco, sana makita nila ‘yung Philippine Reefs ocenairum doon.

Okay sanang may oceanarium tayo para sa mga kagaya naming walang pera pang-diving at takot sa tubig.

Napanood ko ‘yung ‘Shazam’

Iniisip ko pano ‘to. Mga bagets at never ko pa napanood na ang pagiging super hero ay family thing. Parang pinoy pero hollywood. Akala ko tatawa lang ako pero may kulbit ng kaunti sa pagkatao at pagiging komunidad natin ‘yung Shazam. Akala ko about finding the inner self journey type of superhero movie pero more on finding a home na hindi natin usually nakikita na support group ng isang superhero ang pamilya nya. Lagi lang s’yang may sidekick na less cooler or deskman/woman na nag-a-assist sa kanya.

Nakakamulat ‘yung pelikula na may mga batang walang pamilya rin pala sa America. Mukha kasing ang gaganda ng bahay at lawns nila, safe and secured ang schools, ang ganda ng social services, so akala ko wala nang mga batang nagpapaplipat-lipat ng foster parents sa kanila. Makes you think na incompleteness at brokeness ay and’yan lang next door or katabi mo sa tren. At hindi mo ‘yun makikita sa trailer. All that was on the trailer ay hilarious, feel-good, a bit delinquent, very light and bright superhero film.

Pero mas maganda pa rin ‘yung Wonderwoman. Pero magkaiba naman dapat sila tinitingnan. Pero it’ll be nice if the screen will share eksena ni Shazam and Wonderwoman. Hilarious. Pero DC Universe sa tingin ko kailangan n’yo pa magdagdag ng iba pang kasarian sa JL movie.

Abril 09, 2019

Nitong weekends lang, galing kami ng interns sa Glorietta; sina Danice, Vane, Brendan, Joy at MJ. Isinugo kami ng lawa ng Taal para mangulbit ng mga tutulong sa kanya. Sa ibang wika, walang pera si NGO at naghahanap ng volunteer o unpaid work. Meron pa bang busilak ang puso these duterte days?

May 25+ non-profits sa Glorietta 2 noong Sabado’t Linggo na nakatayo at kumakausap ng mga dumadaan at sumisilip na mall-goers. Mula sa bukas na istrakturang lampas-lampasan ang mga ibon, malawak na lawa, mapuno at luntiang paligid, nasa isang concrete na ecosystem kami ngayon at ang pinaka mapanirang species ang kasama namin- mga tao. Nanibago lahat kami. Ang dala lang naming marketing materials ay in-house printed flyers at dalawang infographics na printed sa parchment paper; plastar- may environmental booth na kami na puwedeng mabulok sa loob ng dalawang linggo lang.

Katabi namin ang Karinderya ni Mang Urot at Feeding Change, kaya di kami nagutom. Very true to their mission, lagi nila kaming binibigyan ng pagkain. Tumatanggi na nga kami, di dahil ayaw namin ng piyatos o cheepe, ayaw sana namin ng dagdag na isang-gamitang plastik. Kahit katabi pa namin ang eco-bricking non-profit, mas mainam pa ring umiwas sa pagkonsumo ng mga ganitong produkto. Tapos, nanalo kami ng dalawang bag ng gatas sa tetra pack, unli straw pa! Nahiya namang kaming tumanggi dahil out of good intentions naman sila pero we’re so offended.

Maraming wapakels. Dinaandaanan kami. Lampas-lampasan. Binibilisan pa ang lakad tapos kung makailing akala mo nag-aalok kami ng netoworking. Ok lang. Ganun din naman ako sa mall. Bakit ba e bibili ako ng groseri ko tapos kukuwentuhan mo pa ako ng isyu ng isdang tawilis? May mga sari-sarili na tayong laban sa buhay para idagdag pa nila ‘yung ibang isyung panlipunan. Hindi ka na nga nanonood ng balita, pumipikit ka na nga kapag nasa lansangan, tapos lalapitan ka ng non-profit na mag-aaya sa’yong magturo sa mga batang kalye. Kaya nga ako nag-mall para magsine, tumakas sa reyalidad, kunwari laging happy ending tapos babanatan mo ko ng ecosystem degradation at plastic pollution? Gimme a break in these duterte days! Kaya ok lang. ‘wag nating personalin.

May mga nag-stay lang para sa raffle. Ok lang din. No judgment at least may nakinig sa mga ipinaglalaban namin. May nahawakan kaming mga puso. May naimulat na mga mata. Di na rin kami lugi.

May mga may pakialam din naman. Talagang stakeholders ng ating environment, society, justice system, at iba pang pang-aktibistang categories. Nag-sign up para mag-volunteer. Nagbahagi rin ng iba nilang karanasan sa mga komunidad nila. May mga weekend volunteers for 2 years na, merong isang mag-iisang dekada na. Para napapahiram ka ng kapangyarihan kapag nakakausap mo sila.

Gumala rin ako sa iba’t ibang non-profits. Ang daming oportunidad para magsulat. May isang puwede kang magsulat para sa mga lumad na nasasagasaan ang mga karapatan sa NCIP at iba pang ahensya. Puwede ka ring mag-lobby sa bahay mismo ng mga kongresista at senador para sa mga karapatang pantao.

May nanenok pa si Danice na bolpen, sabi ko ako na magbabalik mahirap na nga ‘yung NGO ninakawan mo pa ng bolpen. Pagbalik ko, sa akin na lang daw ang bolpen. “Pinamimigay n’yo talaga?” Hindi raw pero sa’kin na lang daw. “WRITE FOR RIGHTS” sabi ng bolpen. Pakiramdam ko nagkautang tuloy ako.

Nakakapagod pero nakakalakas isiping higit na mas malaki sa’min ang dapat trabahuhin.

#

Dyord

Abril 09, 2019

Sitio Lipute, Brgy. Kinalaglagan

Mataasnakahoy, Batangas

Interns

Pitong taon mula ngayon dati rin pala akong intern. On the job training, parang trabaho na. Pakiramdam ko noon nagkamali ako ng kinuhang kurso. Dahil pinagpakain kami ng baboy, pinagpatuka ng manok, pinagkumpay sa kambing, at nanood ng ostrich maghapon, pakiramdam ko nasayang ‘yung mga horticulture at animal sciences  namin. Eh kayang gawin ‘to kahit high school graduate!

Hindi ko pinagtiwalaan ang proseso.

Kaya lagi ako noong patakas. Wala akong commitment sa mga institutions ko. Idinadahilan ko ang campus journ noon para takasan ang internship. Ayokong maging ganito ang trabaho ko sa hinaharap. Kung hindi kami sineseryoso ng institusyon baka di rin kami seryoshin ng industriya paglabas namin ng akademya. At eksaktong pitong taon mula noon, ang layo nga ng ginagawa ko ngayon sa internship ko noon.

Fast forward: ako naman ang may hawak ng internship ngayon. May magaling, maraming hindi magaling. Bigla kong naisip na ang kapal ng mukha kong paglinis-linisin ang mga interns. Pinagwawalis ko ng mga laglag ng nagpapalit-dahong talisay. Pinaghuhukay ko ng lupa. Dilig ng halaman. Pulot at segregate ng basura. Hakot ng lumot. DevCom, Tourism at STEM senior highs, bale may isang araw na umabot sa 19 ang interns ko.

Noong intern ako, bitin na bitin ako sa mga lectures sa labas kasi gustong-gusto namin malaman kung anong lengguwahe at galawan sa magiging lugar namin sa industriya. Ngayon, naramdaman kong mahirap pala talagang itigil ang trabaho para magturo ng interns. Kaya naman ave. of 4 hrs per day ang discussion namin. Umuungot na minsan na maglilinis na lang daw sila.

Meron namang tasks at lectures na angkop sa mga pinag-aaralan nila. Mas marami lang talagang mga maliliit na tasks gaya ng pagbabangko, pagpa-file ng papel, paglilinis ng opisina, aba’t minsan  ipinagtitimpla pa ako ng kape! Hindi naman ako bossy. Pinilit ko namang magterror-terroran pero wala, parang barkada lang talaga. Hindi naman ako nababastos (pa). Nagbibiru-biruan madalas, ako pa nga ang bully minsan. Nakakapag-deliver pa rin naman ang mga bata pero di nga lang ganun kataas ang quality of work; anong aasahan ko e ngayon lang ‘yan lumabas ng college.

Kaya tiyaga-tiyaga rin ako sa pagtuturo ng matinong pagsulat ng e-mail, ‘wag isulat ang content ng buong e-mail sa subject line, magsulat ng DevCom article, mag-blog at magproseso ng eksperyensya, kumausap ng bisita, mag-handle ng event at tumanggap na rin ng criticisms/rants/ligalig ng kasama namin sa opisina. Oo, may malinggal kaming opismeyt. “Laging simangȍt” ang comment ng mga interns. Ayoko namang problemahin at hindi naman ako HR, tanggapin na lang pero ‘wag paniwalaan lahat ng sinasabi.

Kaya lang ‘yun nga, guilty ako sa favoritism. Nagkakapaborito ako, ‘yung masipag, ‘yung mabilis mag-isip, ‘yung nakakatawa, kasi ‘yun ang masarap katrabaho, hindi mo namamalayan na ang dami n’yo na palang natapos. Di rin naman lamang masyado kasi paborito ko rin silang utusan.

Kada matatapos ang internship lalo na nung senior high na kada limang araw lang, sinusubukan kong mag-detach talaga. Umaalis ako ng group chat. Hindi sa gusto kong itapon nang itapon ang mga limang-araw na pinagsamahan. Nagkaka-sepanx kasi ako.  Nag-iiwan pa ng letter, regalo o pagkain ‘yung iba. Ang clingy pa ng ilan kaya hindi naman ako puwedeng tulak nang tulak sa mga nag-aalok ng pakikipagkaibigan. Ayaw nilang itapon ‘yung mga limang-araw na pinagsamahan sa lawa ng Taal. E mas lalo na ‘yung kasama ko ng halos apat na buwan, ‘yung DevCom interns ng Batangas State University. May malakas din akong background sa DevCom since college during my campus journ days.

Ang hirap tuloy I-handle ng galing sa La Salle na Tourism dahil magkaibang-magkaiba silang mag-adapt sa working environment. To the point na gusto ko nang isoli sa La Salle ‘yung interns nila kasi may mga time na nabubuwisit na ako. Nagaganitan ako. Tinanong ko pa ‘yung opisina kung bakit hindi puwedeng tanggihan ang La Salle, unlimited daw ang partnership namin sa kanila. Tinake ko na lang na challenge, resource pa rin ang mga batang ito, kailangan kong mag-isip kung paano ko sila mapapakinabangan, ay matuturuan pala. T’saka mga tao pa rin ‘yung mga ‘to, kailangang maka-graduate. Siguro hindi lang talaga akma ‘yung work place sa skill set nila. Eventually, nakakahabol naman sina Jace, Ella at MJ kahit papaano. Minsan kasi ang directives ko na lang sa kanila ay “be free” or “matulog kayo sa opisina ko para malamig-lamig”.

Palihim akong natutuwa kapag nara-rattle sila.

# 

Abril 05, 2019

     Ang dami kong ganap. Masaya naman dahil busy pero marami ring hindi ko pa rin nagagawa. For example areng blog ko, wala nang update na matino. Laging ang tag ay maka-entry lang. Matapalan lang ang konsensya. Medyo high maintenance ang mga relationships ko these past weeks. Sobrang di na ako nakikita sa aking mga inuuwiang tahanan. Mga, kasi ang dami kong iuuwian. Maraming nagpapakain sa’kin. Ang dami ko ring kuwento.

     Pero kung titingnan mo ‘yung journal ko, ‘yung Lunes o Martes ay palaging “tinamad lang ako today,” o “tamad-tamad lang ulit” ang nakasulat. Ayoko namang gawin pang productive ‘yon. Sagrado para sa’kin ang isang araw na ‘yun sa isang linggo na wala akong plano, wala akong inaalalang dapat matapusan. Pinababagal ko ang pagdaloy sa araw na ‘yun.

     Kaya ayoko ring magsulat. Kaya tambak ako ng isusulat. Nagiging trabaho tuloy ang pagsulat. Dapat sana ay parang panliligo na nakakapresko at pagpapahinga ang pagsulat. Gaya ngayon. Kahit maraming pending. Balakayojan. Hihinga ako. Babagal.

     Laging aagaw.

#

Dyord

Abril 05, 2019

Sitio Lipute, Brgy. Kinalaglagan

Mataasnakahoy, Batangs