Field Notes Pansipit II

Nagkita kami ni Axel matapos ang mahigit isang taon. 

Kukuha lang kami ng drone shots at references sa Pansipit. Para hindi na raw ako bumiyahe at mas tipid, sinundo na n'ya ako sa Rob. Nagpaalam s'ya nang maaga sa trabaho sa Tanauan. Marunong pala s'ya magmaneho.

Sa kotse, ayun nakailang subok ako na basagin 'yung hiya. Ayun, hindi man lang sumasagot si driver. Pre-pandemic pa lang sobrang awkward na ni Axel lalo na ngayong mahigit santaong Zoom at Viber lang ang usapan at hindi gaya nito sa kotse. Hindi ko alam kung nag-umpisa ba ko sa kumusta o sa pagtatanong kung bakit tatlong oras s'yang mas maaga sa pinag-usapan. Takbong pogi lang. Walang hinahabol. Natanaw ko kaagad si Maculot at ihinaya ang kamay sa bundok. Bawal pa ring umakyat sa ngayon. 

Kailangan kong matulog malapit sa may ilog dahil hindi ako makakarating nang maaga sa Taal liban na lang kung madaling araw pa lang ay nasa dyip na ako. At kung madaling araw ako kailangang magising, hindi ako makakatulog talaga sa takot na baka di magising nang madaling araw. Nasa isang farmstay ako at nag-iisa lang ang bisita sa buong bukid ngayong gabi.

Lumabas pala kami nina Axel kanina kasama si Kuya Jay na nagmaneho para sa'min. Nagmamaneho rin pala si Kuya Jay sa funeraria. Kaya pala mabagal lang ang andar namin. Kumain kami sa Casa Gachallian sa San Luis, ewan ko kung bakit kailangan sa labas pa ng Taal kami kumain. Ikalawang bisita ko na 'to hindi na dapat ako bisita. Umorder ako ng Tapang Taal. Si Axel ang nagbayad, hindi tumalab ang "I insist-insist" ko. Sulat ko lang din dito para lalo akong mahiya. 

Hindi rin kami nakapagplano ng shoot sa kainan, nagkwentuhan lang kami. Hindi ko alam kung gusto ba ni Axel na dapat ba 'sulitin' ko yung pagpunta sa pagsisiguro na produktibo 'yung lakad. Mas trip ko kasi kung ano lang, 'wag manghinayang sa ibiniyahe, sa inilakad, sa isinadya at hayaan lang dumaloy ng kusa. Kung ang pinaka maaari lang na ipinayag ng pagkakataon ay ang makasilip sa ilog at pumitik ng ilan, marami na 'yun. Nakuha na ang isinadya.

Paalala sa mga sarili: hindi natin mandato ang pagliligtas sa ilog, kundi magdaos lang ng paglalandi.

Tikatik ang ulan sabi ni Kuya Jay. Baka hanggang bukas at hindi kami makapagpalipad ng drone to get a bird's eyeview shot. Gusto sana naming kunan 'yung lagay ng ilog sa bahaging Lemery-Taal at sa San Nicolas-Agoncillo na dulo't dulo ang pagitan at halos dulo't dulo rin ang pinagkaiba ng mga karanasan sa ngayon. Gusto kong magsunson ng mga karanasan sa baybay ilog. 

Bukas alas-otso ang almusal at mag-isa lang ako sa malaking dulang. Walang ibang bisita sa farm. Pinupuyat ako ng maiingay na mga kuliglig. ng ulan. ng kiskisan ng mga dahon at sanga. Nakatingala lang ako sa malamlam na ilaw, sa bubuongang sawali. Maganda ang pagkalalala hanggang mawalan ng malay - umaga na pala.

Sinundo uli ako ni Axel pagkatapos ng almusal, halos dalawang araw ang kinain ko sa araw nila. Inuna naming baybayin yung bahagi ng Pansipit sa may Butong, sa may seaside. Sarado ang ilog. Ang daming basura. Ang daming maliliit na kanal papuntang ilog kahit isang opisina ng gobyerno ay deretso rin sa dagat ang discharge pero "treated" naman yata. Ang daming barung-barong sa bahagi ng Lemery at sa katapat na ilog ay ilang murals tungkol sa kalikasan. Kumausap ako ng ilang mangingisda. May panambak na galing sa gobyerno para yata kapag tumataas ang dagat. 'yung bunganga ng ilog ay wala pa yatang isang dipa ang bukas dahil sinarahan na ng hampas ng dagat ang bibig ng Pansipit. May nabigti pa nga na aso ng sariling tanikala at hindi makasigaw si Axel dahil nahihiya raw sya, nakita rin naman daw ng mga residente yung aso bago nalagutan ng hininga. Sa isang bahagi pa ng Pansipit, may bahay na pinagbibili na. May mga kulungan ng ibon, manok sa mismong ilog. May isa pa rin namang tagak na naghahanap ng pagkain. 

Binaybay uli namin ang bahagi ng Pansipit sa Tatlong Maria hanggang sa may diversion na malapit lang din sa pinagsanagahan ng Pansipit papuntang Palanas. Ibang ilog na simula noong isang taon na naglinis kami rito pagkabalik galing sa disaster response noong Taal volcano unrest 2020. Wala pa ring tubig yung ibang bahagi. 'yung ibang bahagi ng ilog may tubig lang na kaunti pero mukhang rain-fed. Nakatatlong kulay ako ng tutubi na nakita. Ipapakita ko sana yung bayawak na nagpapainit sa tabi ng mga water lily kena Axel at Kuya J kaso ang ingay nila kaya ayun walang recorded observation ng bayawak. Parehong nasa alanganin ang lagay ng dalawang uri na nabanggit. Pinulot kami sa kangkungan, may naaubutan pa ng kami na nag-aani talaga sa mga kangkungangang bakud-bakod na. Marami na ring damuhan at may naggagapas na ng baret bilang kumpay sa baka. Tubig lang ito lahat dati. Inabot kami ng kaarawan ng alas-diyes bago nakabalik sa kotse. 

Sunod na bahagi ng ilog ay yung sa may San Nicolas, fish port pala yung abandonadong structure doon. Hindi nagagamit dahil hindi naman strategically located para daungan ng mga huli. May mga naliligong mga pami-pamilya at barkada kaya nahiya tuloy si Axel magset-up ng drone. Naglakad-lakad lang din kami hanggang mapagod. Sarap sanang maligo kaso wala akong dalang damit. 

Pagkatpos kumain kami sa isang japanese food haus sa may Brgy. Balete sa San Nicolas, tanaw ang uusok-usok pang bulkan. Isang taon mahigit din kaming di nagkita ng bulkan. Sa mga nilakaran namin ganun pa rin, nakatingin ako sa linya ng mga bahay at gusali. Sa mga paagusan ng tubig. Sa mga samut-saring buhay na nakakatawid sa pagbabago ng ilog. Anong plano? Wala, di ko alam. Bakit ako muna,

Nakabalik sa tabi ng lawa matapos ang isang taon at hindi pa rin tapos ang mga pag-aalburuto. Hindi ko muna alam, pwede namang sundin ang strat plan, mag-stakeholders meeting, o kung anong disenyo ng pakikialam pero mas piniling magpahinga, magmasid, magtampisaw lang muna. Alamin kung kakayanin ba ang ginaw ng tubig, kung gaano kalalim, at kung marunong pa ba tayong maglangoy. Hindi lang namin din gustong gawin ang mga bagay-bagay na parang trabaho, kung labas sa daloy; marami pa namang araw. Pagpapahinga sa halip na pagpapakabayani. Mas maraming dahilan para mag-alburuto sa ngayon kasing dami ng mga dahilan para magpahinga lang. Kung kailan ay kung kailan uli umagos. 

Maraming salamat sa mga hanging nagtutulak at pakikisagwan!

Huy! Buhay ka pa pala?!

Bumaba ako ng dyip. Dapat sana sa may checkpoint ako baba pero dahil medyo lutang ako kaya inabot ako hanggang City Mall. Tapos, wala naman pala akong face shield kaya hindi rin ako makakapasok.

Biglang may mga sitsit at paghohoy-hoy, paglingon ko si Uloy, si Bo at si Alfie at napahagalpak ako ng tawa. Mahigit isang taon ko nang hindi nakikita si Bo. Mahigit tatlong taon kong hindi nakita si Alfie na kakagaling lang ng Japan. Isang taon ko ring di nakita si Uloy, huli lang nitong bandang Mayo ngayong taon at saktong-sakto dahil nagpositibo ako noong araw ding 'yun. Edi kulong s'ya sa simbahan nila. 

"Bakit buhay pa kayo?!," kako. Kakain pala sila. Day off kasi nina Bo, siguro nahigit lang si Alfie na kumain sa labas. Kanina pa raw sila ikot nang ikot sa bayan. "Andun din ako, kumain ako sa L.S. (siomai)". Kanina rin daw tusok sila nang tusok sa palengke ng Lusacan ng botsi at proben, nakababa ang face mask at nakain e habang nasa likod lang nila ang mga pulis. "Andun din ako kanina, kanina na nga lang uli ako nakatikim ng proben sa Lusacan mahigit sang taon na," kako pero hindi kami nagkita-kita't dito pa kami nagpangabot sa mall. 

Kumuha pa ko ng face shield kay Song at ayokong bumili sa labas ng mall at trenta rin. Kakain daw muna sila sa Jollibee. Binalikan ko na sila at nagkuwentuhan kami sa food court. Kesyo nagpakasal si ganito, namatay si ganyan. Hindi nagre-reply si ganito at hindi makutaptapan si ganyan. Hindi na kami nakapag-selfie man lang. Hanggang masaway kami ng security guard dahil pandalawahan lang daw 'yung lamesa, kaya lumabas na lang kami sa McDo. At least doon, al fresco dining.

Parang ganun lang din, parang nitong nagdaang linggo lang kami hindi nagkita-kita. Parang walang nangyari. Hindi na rin nakuhang makapag-selfie. Inalala naman din namin si Roy na nagluluksa dahil sa pagpanaw ni Lola Cherry. Halos dikit-dikit din kasi ang mga bahayan sa bahaging iyon ng Lusacan ang bahay nina Roy kaya hindi pinaligtas ng pandemya. Naalala ko sinendan ko si Roy ng Zoom link para kumustahin man lang, s napagkamalan n'yang seminar ang link. Matino naman ang pamagat ng meeting ko: "Pasok, mag-inang sirena!". Naiwan pa si Roy sa Japan.

Hanggang sa muli, balak naming mamitas ng mga pananim na gulay ni Alfie sa kanyang inaariandong lupa't pataniman.

Walang Pagmamadaling Madaling Araw

Kung kailan talaga nakahiwalay ang kaluluwa ng marami, doon mas madaling maghugas ng sarili kaluluwa. Ang banayad lang ng daloy ng paglikha, ng sanaysay, ng kung anong pinagkit-pagkit, ng mga pinaglilinya-linya, ng mga tinatagni-tagni. Kumitil ng mga sandali na parang hindi ka na sisikatan ng araw. 

Sa kaso ko, napansin ko may panahon talaga na hindi ka makakagawa at magpapataba ka lang sa pamamagitan ng pagkonsumo nang pagkonsumo; ng mga pelikula, ng mga libro, ng mga tula, ng mga laro, ng mga kanta. Maglulubalob ka lang sa pagmamaktol na wala kang palong sumulat kahit nakapila naman ang mga  sanaysay, inspirasyon sa tula, artikulo, para gupitan o bihisan. May mga linggo talaga na ayaw bumuka ng gunting, wala munang kliyente. Kapag ganito, ginagawa ko lang lahat ng tungkol sa trabaho.

May mga panahon din, kahit subukan kong pigilan, na gusto kong nakikipag-usap tungkol sa ginagawa mong proyekto o susulatin pa lang. Kahit nasa 5% ka pa lang ng draft, ikinukuwento ko na. Tapos, pagsisisihan ko na kinuwento ko kay ganito o kay ganyan kasi minsan ayaw ko na ng project, nakakahiya lang na di ituloy kasi ikinuwento ko na. Ayun na lang ang nagtutulak para ituloy ang proyekto: kahihiyan. Kahit wala namang pakialam 'yung mga pinagkuwentuhan mo sa proyekto, na hindi naman babago sa inog ng daigdig, na walang bagay kahit hindi ko ituloy; nakakahiya lang. Hindi magandang ugali, pero useful naman para sa gaya kong ang daming gustong gawin.

May mga panahon din na ganito lang, pagbabalik sa mga nagawa na. Paglalatag ng mga nakolektang baraha, pagpili sa mga pamato, pagtataya sa mga bakit. Maaaring paggawa ng lectures, pagpo-post sa social media at pagku-curate ng portfolio. Para kang nag-aayos ng sala sa mga bisita, ihahanay mo lang 'yung mga awards, displays, at pwedeng ikaangat ng kompiyansa mo para makabalik ka sa panahon na kailangan mo nang bumalik sa masukal mong kwarto at makipagbuno sa buwang na buwaya para makaagaw ng isang pangungusap. 

#

May ilang mga madaling araw na hihiga na lang ako'y ang dami ko pang naiisip na gawin. Parang lahat ng mga gusto kong gawin ay nagbuo ng umiikot na elesi sa utak ko para bugawin ang mga dumadapong antok palayo. Dilat ako hanggang alas-kuwatro o alas-singko ng umaga. Minsan kinakabahan ako dahil baka di ko kayanin ang mga kinakaangan ko.

#

Puro sulat, walang hikab. Tinakasan na ako ng tulog, maaga pa bukas.

#

Pamangkids 2021

Noong 2020 sa Tiktok ko lang nakikita sina Top-top, Ten-ten at Puti. 

Ngayong 2021, pagkatapos na pagkatapos ni Top-top sa kanyang modules ay ihinatid s'ya ng kapatid ko sa'min. Payat na payat nga kaya sabi ni Mama ipa-pedia ko raw. Wala pa naman akong sweldo. Gusto ring ihatid si Puti sa'min kaso inabutan na ng panibagong kwarantin dahil sa delta variant. 

Nakakaawa, nakakatuwa, nakakaasar na nakakapagod din naman ang may bata sa bahay. Nakakaawa kapag kung ano-ano lang ang ginagawa para pumatay ng bagot sa bahay. Nakakaawa dahil pinagbabawalan pala s'ya madalas ng Tita n'ya sa kanila na bumulos. Nakakaawang nakakatawa dahil ang paborito n'yang ulamin ay sardinas. Kaya hinahayaan lang naming kumain nang kumain sa bahay.

Ang kulit na ang likot. Kung ano-anong ginagawang ingay kapag nagising sya sa umaga. Minsan nagsisigaw ng gibberish. Magpapatalbog ng volleyball sa kwarto. Minsan may mga kinikiskis na metal sa tabi mo habang natutulog ka pa. Ang sarap sapakin kahit nagtrabaho ako sa DSWD dati, gusto ko nang patulan. O kaya i-ban ng breakfast. Sanay yata s'ya sa umagang kay gulo. Iniisip ko pa kung pano.

2016. Naalala ko nabanggit ko kay Mama na parang gusto kong mag-ampon ng bata. May mga kakilala naman akong social worker. Agad-agad ay minungkahi n'ya na si Top-top na lang, 'yung pamangkin ko na lang daw 'yung ampunin ko. Ha?! May tatay naman 'yan, gagawa-gawa s'ya 'tas ipapaampon n'yo sa'kin. Looking back, mabuti na lang hindi ako nakinig kay Mama, ang likot-likot na ngayon ni Top-top. 

Tsinitsismis daw kami ni Top-top sa ibang manininda sa palengke. Sa kanila raw bawal bumulos at pinapalo rin s'ya ng tita n'ya. "Si Mader [Mama ko], hindi namamalo, palagi lang akong nasisigawan. Si Tito Jord naman napakaarte," sabay kuwento raw nang minsang magpabukas s'ya ng x.o. kendi at sinabi ko raw na baka malaway na 'yung balat.  Di ba? 'yung mga bata saka lang iaabot ang kendi kapag laway-laway na kakasubok buksan. Kinuwento rin pala n'yang sumigaw akong mag-alkohol muna s'ya pagkagaling sa banyo.   

Top-top sa Zoom meeting ko: "Magtsitsikahan lang uli kayo Tito Jord?". Gusto kong sabihin na anong tsikahan, nagtatrabaho kami rito. Pero minsan 'yung meeting ay office chikahan na nga lang din.

Top-top habang naglalaba kami: "Lagi kang nakangiti, masaya ka ba?". 

Umuwi rin si Top-top bago magbukas ang klase ngayong taon. Si Ten-ten naman ang may gustong magbakasyon sa'min, hindi nga lang kami kumportbale na nang may bata dahil sa marami kaming nakakasalamuha sa hanap-buhay lalo na sa puwesto sa palengke. Tumitindi pa rin ang mga naitatalang kaso, hindi pa rin matatapos ang pandemya.

#

Ayun umuwi uli ako, biglaan lang. Nagdadalawang isip ako kung bibili ba ako ng dunkin donut na barkada bundle kasi ang ganda ng pagkapink ng SB19 photo card. Baka mag-appraise 'yung photo card sa future aba, madaling mag-keep ng kalidad ng ganitong collectible. Kaso sinong kakain ng donut? Hindi muna ako bumili.

Pagdating ko sa bahay, halos wala rin pala akong mahihigaan. Andito pala ang dalawang pamangkids; sina Puti at Ten-ten. Pangalawang gabi na raw. Noong unang gabi ay nag-iiyak pa ang sisiga-sigang si Puti dahil nami-miss ang mommy nila. Si Ten-ten kinakantiyawan lang ang kuya n'ya dahil sasama-sama tapos iiyak-iyak naman daw. Si Top-top sa kabilang linya ng videocall ay umiiyak na rin daw dahil hindi nakasama sa Tiaong dahil sa module.

Kinaumagahan. Ginising ako ni Ten-ten. "Hello, Tito Jord!" ang sabi nang nakangiti. Hindi ko alam kung saan nakakuha ng ganoong sweetness ang pamangkin ko pero malamang hindi sa dugo namin 'yun. Anong oras pa lang, alas-sais pasado! Aktibong aktibo na ang magkapatid.

#

 

Andito pala uli si Ten-ten sa bahay. Hindi umiiyak. Hindi naghahanap ng Mommy. Hindi naglalabas sa riles. Minsan nakapatong lang sya sakin habang nakatagilid akong nakahiga at nag-uubos ng oras sa TikTok. Minsan nagbasa rin kami ng komiks tungkol sa covid19 at dahil wala akong tiyagang magkwento, pagkadating sa ikalimang pahina, sya na ang nagkwento sa sarili nya. Hindi pa sya nakakabasa, binabasa nya lang 'yung mga drawing. Matakaw din s'ya sa tulog. Malikot kapag kumakain. Bigla-biglang kumikilos. Kung ano-anong nasasagi at napaka iritable ko pala sa bata. haha

#

Ginising ako ni Pader kanina. Pinagkakaguluhan na raw si Ten-ten sa may tubigan. Nakatawid na pala ng kalsada pagkagising nya kasi wala nang tao sa bahay. Tulog pa ko is considered wala nang tao kaya sumubok syang baybayin ang diversion road, sumunod kay Mader sa palengke, tumawid at maligaw. Hindi naman daw s'ya umiyak. Ang sagot n'ya kena Ka Unday ay "Ten-ten" sa kanyang pangalan, "Reylani" sa kanyang mommy at "Daddy" para sa kapatid kong si Vernon. Ano ngang pangalan ng daddy mo? sabi nang nakapulot. "Daddy nga!" giit daw ng pamangkin ko. Hindi pa man din considered na nawawala legally, ay nasa 75 shares na agad ang Facebook posts na nanawagan sa magulang ng diumanoy nawawalang bata.  Pag-uwi naman n'ya kanina galing sa maghapon na paglalaro sa palengke ay agad n'yang nilabas ang mumurahing donut na balot ng tsokolate na pasalubong n'ya sa'ken. Naalala n'ya na inutang ko kagabi 'yung donut n'ya dahil wala akong matamis.

May kalaro si Ten-ten sa palengke. "Wala akong laruan, magkuwentuhan na lang tayo," sabi n'ya sa kalaro nya. Tinanong n'ya kung sino ang kalaro ng kalaro nya sa kanilang lugar tapos sinabi rin ni Ten-ten na kalaro n'ya ang kuya nyang si Top-top, si Puti at 'yung pinsan nila na madamot sa grapes sa ref nila sa San Pablo. "Niha-hug ko ang kuya ko," tapos niyapos ang kalaro. Pinagmamasdan lang daw ni Mader si Ten. Hindi kami kind environment sa bahay. Kay Rr lang kami naglalambing lahat sa bahay. Inalok si Ten ng aso ng kalaro n'ya. Sampu raw ang aso ng kalaro pero lima lang ang daliri na pinakita kay Ten, "hindi ganyan ang sampu" ganito sabay pakita ng sampung daliri ni Ten sa kalaro. Daliring sinuri ko kanina na nakakarimarim na at hindi magupitan ni Mader dahil gabi na.

#

Pamangkids at church. unang beses dinala si Ten-ten sa simbahan. "nakakahiya," sabi ni Mama. unang tanong ni ten "ano yung church?". kung yun daw ba yung maraming ilaw. ikalawang tanong ni ten, "bakit ang daming tao? may party?". wow nang wow si pamangkid. nang mag-start ang program at nagsitayo ang lahat para sa congregational singing, tumayo si ten sa upuan. "mag-uumpisa na ang party?" nang tumugtog na ang pinao at violin ensemble, nagkekendeng si ten. sinaway ni Mama bilang hindi kami sumasayaw sa simbahan. magagawa mo, eh sa tiktokerist yung bata e.

#

I-TA

I-TA

I-TA ang section ko noong freshman sa high school. 'yung I stands for first roman numeral at TA stand(s) for Tessie Aquino. Bukod sa adviser namin si Mam Aquino, subject teacher din namin s'ya sa Filipino at adviser din s'ya ng lyre band. Si Mam Aquino ang pumipili ng mga hahawak ng baton, kapag napili ka, walang duda na maganda ka at papadal'han ka na nya ng parent's permit para makasali sa banda. 

Dahil s'ya ang adviser, s'ya ang mami-meet mo sa first period. Si Mam Tessie Aquino rin ang isa sa pinaka mahusay kong Filipino teacher. Nagbabalarila kami umagang-umaga. Sa kanya ko unang narinig si Lope K. Santos. Naalala ko sa kanya ko narinig ang panlaping 'pan' ay para sa mga salitang nag-uumpisa sa d,l,r,s,t, at nagiging 'pam' o 'pang' kung sa ibang titik nag-uumpisa ang salita. Kinalyo ako dahil ang hilig n'yang magpasulat ng batas ng balarila, tapos dictation mula sa kanyang antigong index cards.

Si Mam Aquino lang din ang bukod tanging adviser ang may kakaibang electoral process ng class officers. May set of officers na ang lahat sa unang linggo ng klase pero kami wala pa. Hinitay n'yang medyo magkakilakilala muna kami. Dahil nga may matang marunong kumilatis si Mam Aquino, iba rin ang proseso n'ya sa paghahalal ng muse and escort. Lahat ng posisyon sa class officers ay lubos na demokratiko liban sa muse and escort nomination na 'guided democracy'. Seryoso at tahimik ang buong klase na akala mo'y pinagalitan. Walang mangangahas na maglilikot kay Mam Aquino, basta may magkahalong mabait at mabangis s'yang aura. Mula kay Dela Pena hanggang kay Gadingan [kasama ko, o baket, kala mo!] ay pinapunta sa unahan; kami ang nominado sa escort at naiwan lang si Garcia sa buong row namin. Nakatalikod kami nang magbotohan ang mga tao. Walang tatlong minuto, may escort na kami. Pinatayo rin ang mga nominado sa muse, pinaharap din sa blackboard para hindi nila makita ang botohan. Walang tatlong minuto, may muse na kami. Walang napagtripang i-nominate, walang hiyawan sa pambubuyo. Patunay na may ilang dekada na s'yang karanasan sa pagpapatakbo ng eleksyon ng class officers.

Naalala ko pa ang samyo ng bagong floorwax na sahig kada Lunes habang nakikinig ng mga pagbabasa ni Mam Aquino ng mga maikling kuwento mula sa teksbuk namin na Gangsa. Naalala ko ang banayad na daloy na pagbabasa ng kuwento ni Ms. Mabuti pero hindi na ang kwento. Naalala kong parang lahat kami ay lutang hindi ko alam kung sa indayog ng pagbabasa o sa amoy gaas na floorwax kada dadako na kami sa mga pagsasalamin na mga tanong. Kung bakit parang hinugot sa philosophy class yung mga tanong sa pagtatapos ng bawat maikling kwento. Lahat kami nakatungo na at palipat-lipat sa mga pahina nang kakatapos lang basahin na kuwento. Nananalangin na 'wag mabunot sa pagbalasa nya ng index cards.

Lahat ng binasa naming kuwento sa I-TA kasama na ang lumang teksbuks na Gangsa ay nasilab sa insidente noong bakasyon ng 2008 nang matupok ang lumang gusali ng Recto. Siguro dahil sa dami na rin ng naipahid na floorwax sa kahoy naming sahig at bagong pinturang mga ding-ding kaya mabilis kumalat ang apoy. 

Ilang taon na ring retirado si Mam Aquino at hindi ko maalala kung paano ko nalaman, maliit lang naman na bayan para liparan ng mga maliliit ding balita. Nag-aaral pa rin akong magsulat nang maayos sa Filipino at sinusubukan ding magbahagi ng sariling mga kuwento.