Nagkita kami ni Axel matapos ang mahigit isang taon.
Kukuha lang kami ng drone shots at references sa Pansipit. Para hindi na raw ako bumiyahe at mas tipid, sinundo na n'ya ako sa Rob. Nagpaalam s'ya nang maaga sa trabaho sa Tanauan. Marunong pala s'ya magmaneho.
Sa kotse, ayun nakailang subok ako na basagin 'yung hiya. Ayun, hindi man lang sumasagot si driver. Pre-pandemic pa lang sobrang awkward na ni Axel lalo na ngayong mahigit santaong Zoom at Viber lang ang usapan at hindi gaya nito sa kotse. Hindi ko alam kung nag-umpisa ba ko sa kumusta o sa pagtatanong kung bakit tatlong oras s'yang mas maaga sa pinag-usapan. Takbong pogi lang. Walang hinahabol. Natanaw ko kaagad si Maculot at ihinaya ang kamay sa bundok. Bawal pa ring umakyat sa ngayon.
Kailangan kong matulog malapit sa may ilog dahil hindi ako makakarating nang maaga sa Taal liban na lang kung madaling araw pa lang ay nasa dyip na ako. At kung madaling araw ako kailangang magising, hindi ako makakatulog talaga sa takot na baka di magising nang madaling araw. Nasa isang farmstay ako at nag-iisa lang ang bisita sa buong bukid ngayong gabi.
Lumabas pala kami nina Axel kanina kasama si Kuya Jay na nagmaneho para sa'min. Nagmamaneho rin pala si Kuya Jay sa funeraria. Kaya pala mabagal lang ang andar namin. Kumain kami sa Casa Gachallian sa San Luis, ewan ko kung bakit kailangan sa labas pa ng Taal kami kumain. Ikalawang bisita ko na 'to hindi na dapat ako bisita. Umorder ako ng Tapang Taal. Si Axel ang nagbayad, hindi tumalab ang "I insist-insist" ko. Sulat ko lang din dito para lalo akong mahiya.
Hindi rin kami nakapagplano ng shoot sa kainan, nagkwentuhan lang kami. Hindi ko alam kung gusto ba ni Axel na dapat ba 'sulitin' ko yung pagpunta sa pagsisiguro na produktibo 'yung lakad. Mas trip ko kasi kung ano lang, 'wag manghinayang sa ibiniyahe, sa inilakad, sa isinadya at hayaan lang dumaloy ng kusa. Kung ang pinaka maaari lang na ipinayag ng pagkakataon ay ang makasilip sa ilog at pumitik ng ilan, marami na 'yun. Nakuha na ang isinadya.
Paalala sa mga sarili: hindi natin mandato ang pagliligtas sa ilog, kundi magdaos lang ng paglalandi.
Tikatik ang ulan sabi ni Kuya Jay. Baka hanggang bukas at hindi kami makapagpalipad ng drone to get a bird's eyeview shot. Gusto sana naming kunan 'yung lagay ng ilog sa bahaging Lemery-Taal at sa San Nicolas-Agoncillo na dulo't dulo ang pagitan at halos dulo't dulo rin ang pinagkaiba ng mga karanasan sa ngayon. Gusto kong magsunson ng mga karanasan sa baybay ilog.
Bukas alas-otso ang almusal at mag-isa lang ako sa malaking dulang. Walang ibang bisita sa farm. Pinupuyat ako ng maiingay na mga kuliglig. ng ulan. ng kiskisan ng mga dahon at sanga. Nakatingala lang ako sa malamlam na ilaw, sa bubuongang sawali. Maganda ang pagkalalala hanggang mawalan ng malay - umaga na pala.
Sinundo uli ako ni Axel pagkatapos ng almusal, halos dalawang araw ang kinain ko sa araw nila. Inuna naming baybayin yung bahagi ng Pansipit sa may Butong, sa may seaside. Sarado ang ilog. Ang daming basura. Ang daming maliliit na kanal papuntang ilog kahit isang opisina ng gobyerno ay deretso rin sa dagat ang discharge pero "treated" naman yata. Ang daming barung-barong sa bahagi ng Lemery at sa katapat na ilog ay ilang murals tungkol sa kalikasan. Kumausap ako ng ilang mangingisda. May panambak na galing sa gobyerno para yata kapag tumataas ang dagat. 'yung bunganga ng ilog ay wala pa yatang isang dipa ang bukas dahil sinarahan na ng hampas ng dagat ang bibig ng Pansipit. May nabigti pa nga na aso ng sariling tanikala at hindi makasigaw si Axel dahil nahihiya raw sya, nakita rin naman daw ng mga residente yung aso bago nalagutan ng hininga. Sa isang bahagi pa ng Pansipit, may bahay na pinagbibili na. May mga kulungan ng ibon, manok sa mismong ilog. May isa pa rin namang tagak na naghahanap ng pagkain.
Binaybay uli namin ang bahagi ng Pansipit sa Tatlong Maria hanggang sa may diversion na malapit lang din sa pinagsanagahan ng Pansipit papuntang Palanas. Ibang ilog na simula noong isang taon na naglinis kami rito pagkabalik galing sa disaster response noong Taal volcano unrest 2020. Wala pa ring tubig yung ibang bahagi. 'yung ibang bahagi ng ilog may tubig lang na kaunti pero mukhang rain-fed. Nakatatlong kulay ako ng tutubi na nakita. Ipapakita ko sana yung bayawak na nagpapainit sa tabi ng mga water lily kena Axel at Kuya J kaso ang ingay nila kaya ayun walang recorded observation ng bayawak. Parehong nasa alanganin ang lagay ng dalawang uri na nabanggit. Pinulot kami sa kangkungan, may naaubutan pa ng kami na nag-aani talaga sa mga kangkungangang bakud-bakod na. Marami na ring damuhan at may naggagapas na ng baret bilang kumpay sa baka. Tubig lang ito lahat dati. Inabot kami ng kaarawan ng alas-diyes bago nakabalik sa kotse.
Sunod na bahagi ng ilog ay yung sa may San Nicolas, fish port pala yung abandonadong structure doon. Hindi nagagamit dahil hindi naman strategically located para daungan ng mga huli. May mga naliligong mga pami-pamilya at barkada kaya nahiya tuloy si Axel magset-up ng drone. Naglakad-lakad lang din kami hanggang mapagod. Sarap sanang maligo kaso wala akong dalang damit.
Pagkatpos kumain kami sa isang japanese food haus sa may Brgy. Balete sa San Nicolas, tanaw ang uusok-usok pang bulkan. Isang taon mahigit din kaming di nagkita ng bulkan. Sa mga nilakaran namin ganun pa rin, nakatingin ako sa linya ng mga bahay at gusali. Sa mga paagusan ng tubig. Sa mga samut-saring buhay na nakakatawid sa pagbabago ng ilog. Anong plano? Wala, di ko alam. Bakit ako muna,
Nakabalik sa tabi ng lawa matapos ang isang taon at hindi pa rin tapos ang mga pag-aalburuto. Hindi ko muna alam, pwede namang sundin ang strat plan, mag-stakeholders meeting, o kung anong disenyo ng pakikialam pero mas piniling magpahinga, magmasid, magtampisaw lang muna. Alamin kung kakayanin ba ang ginaw ng tubig, kung gaano kalalim, at kung marunong pa ba tayong maglangoy. Hindi lang namin din gustong gawin ang mga bagay-bagay na parang trabaho, kung labas sa daloy; marami pa namang araw. Pagpapahinga sa halip na pagpapakabayani. Mas maraming dahilan para mag-alburuto sa ngayon kasing dami ng mga dahilan para magpahinga lang. Kung kailan ay kung kailan uli umagos.
Maraming salamat sa mga hanging nagtutulak at pakikisagwan!
No comments:
Post a Comment