Tungkol sa 'Sa Ngalan ng Lawa'

Akalain mo may isang grant-giving institution na nagpapasulat ng proposal sa inang wika? Lahat ng proposal ko ng Sa Ngalan ng Lawa nasa English. Wala kasing pera sa Pilipinas talaga, so bakit ako gagamit ng wikang Filipino sa pagbubuo ng proyekto? Oh, e di lumalabas nga na ang wika ng pagkita ang wikang uusad! Tungkol ba 'to sa wika o sa project? Eto na:

Ang Sa Ngalan ng Lawa ay isang pagtugon para buksan ang agham, aksyon at mga adhikaing pangkalikasan sa komunidad (citizen science). Bukod sa pagtugon sa samu't saring buhay, pagkawala ng mga likas na tirahan at mabilisang pag-unlad, ang Sa Ngalan ng Lawa ay naglalayon na magbumagal ang komunidad para lang magmasid ng samu't saring buhay. Wala munang pangako ng pagliligtas at pag-oobligang makiisa sa mga pagkilos. Magmamasid lang, nanamnamin ang rikit at pagkilala sa pag-iral ng mga di napapansin at pamilyar nang mga buhay sa Lawa ng Taal.

Kung Saan Nanggagaling:

Pare-parehong mukha lang ang nakikita ko sa mga pag-uusap tungkol sa lawa. Hindi ba isyu ng mga komunidad sa baybayin ang isyu ng Lawa? Isyu naman, iilan lang talagang kinatawan ang nakatakda sa batas na makaupo sa opisyal na mesa para sa pangangalaga ng lawa. Sa mga pagpupulong, palaging may nakikitang gap o kakapusan sa kamalayan ng komunidad sa ekolohiya at pamamahala ng lawa. Hindi alam ng mga tao na naninirahan sila sa isang protected area. Hindi alam ang agham sa likod ng pagkaubos ng tawilis, 'yung iba hindi naniniwalang nanganganib nang maubos ang tawilis. May isang konsehal pa ngang gustong ipatabas ang mga isay sa lawa. Kaya nagbabangayan, iba-iba ang siyensya ng mga tao. Kumusta ba kasi ang siyensiya sa paaralan? Ang siyensya sa komunidad? Ang wika ng siyensya at konserbasyon? 

Kung Paano:

Isa sa mga proyekto ng Sa Ngalan ng Lawa ay ang subuking bumuo ng imbentaryo ng samu't saring buhay, mapangalanan o matukoy kung anu-anong buhay meron sa Lawa ng Taal. Kung talagang samu't sari (biodviersity rich), aalamin ng komunidad nang nararanasan at hindi dahil sinabi lang ng libro (salamat kung nasa libro man) o ng iilang propesyunal. 

(1) Pag-oorganisa ng mga pagmamasid (observations) kasama ng mga kabataan sa komunidad,

(2) Paggamit ng iNaturalist app para matahi ang mga datos na makukuha ng mga baybaying baranggay

Layunin:

(1) Makapagbigay ng ibang pagtingin sa paligid at samu't saring buhay na labas naman sa pinagkukunan ng kabuhayan

(2) Mas gawing bukas ang agham, aksyon at mga adhikaing pangkalikasan sa komunidad

(3) Magsulong ng edukasyong embayronmental sa parehong impormal (sa komunidad) at pormal (sa mga paaralan) na platforms

Sa malayuang pagtingin, nakatanaw ang Sa Ngalan ng Lawa sa komunidad na nakikipamuhay (co-exist) sa mayaw (harmony) ng samu't saring buhay sa paligid.

Iba pang gamit:

1. Leafsheet, mga self-paced learning worksheets (maaaring magamit offline)

2. Iba pang mga pag-aaral, mas mainam kung makakalikha ng mga interes sa mga komunidad na may senior high schools ng mga pananaliksik sa banyuhay, ekolohiya at mga gawi ng komunidad sa kanyang paligid o agham panlipunan