Project PAGbASA

Ipakilala ang iyong Sarili

Manunulat at mambabasa ang proponent na si Jord Earving Gadingan. Naninirahan sa Tiaong, Quezon at mas mataas lagi ang marka niya sa Ingles kaysa Filipino mula kinder hanggang kolehiyo. Nakapagtrabaho na bilang research assistant at editorial staff. At kasalukuyang part-time na campus journ trainer, music tutor,  at bespren kay E-boy.

Kung may makakasamang organisasyon, bigyan ng maikling pagpapakilala ang organisasyon sa proyektong ito

May ilang grupo/organisasyon na maaring makatulong sa Project PAGbASA:

Operation Blessing Philippines - isang humanitarian org. na tumutulong sa mga nangangailangang Filipino sa kanilang kalusugan, edukasyon, hanap-buhay, at iba pang pangunahing pangangailangan kasama na ang ispiritwal na pag-unlad ng isang komunidad.

Pangalan ng Proyekto (Talakayin ang konsepto ng proyekto)

Pag-asa mula sa pagbabasa ang kaluluwa ng proyekto. Layunin ng Project PAGbASA na bigyang pag-asa at inspirasyon ang mga kabataang Pinoy na may magagawa sila para sa bayan sa kabila ng hinaharap nilang kahinaan, kaibahan o personal na suliranin.

Para kanino ang Proyekto?

Ang Project PAGbASA ay nagnanais na matulungan ang mga mambabasang kabataan at komunidad.

Differently-abled. Gaya ng may mga polio, club foot, cerebral palsy, at iba pang may kinakaharap na problema sa pagkilos o mobility.

Mentally-challenged. (Hindi ko sigurado kung ito pa nga ga ang akmang termino) Kasama rito ang mga kabataang may Down's syndrome, speech-impaired, at iba't iba pang uri ng autisms.

Slow-readers na may masidhing interes para matuto pero may kakulangan sa kapasidad na makabili ng aklat.

Sa mga guro at magulang. Sila kasi ang magiging gabay ng mga bata kung nahihirapan sa pagbabasa.

Sa pampublikong silid-aklatan dahil naglalayon din ang Project PAGbASA na magsagawa ng workshop sa pagsulat ng tula at makapag-ambag sa mga aklatan.

Ipaliwanag kung bakit sila ang napili mong tatanggap ng proyekto. Paano mo sila nakilala?  Ano ang naging bahagi mo sa kanilang buhay?

Naisip ko ang Project PAGbASA noon pang 2014 nang manggaling ako sa Masbate para sa Free Wheelchair Mission at Operation Blessing. Ilan sa mga tumanggap ng wheelchairs ay kabatang may polio, club foot at cerebral palsy; mga nasa elementary. Oo, nag-aaral sa kabila ng kahirapang pinansiyal at pisikal. Hindi ko naisip na puwede nga palang lumpo ang isang bata, ang saklap kasing isipin.

Isa si Clyde, Grade 2 noon, may club foot, sa mga nakatanggap ng libreng wheel chair. Binubuhat siya ng kanyang nanay papunta sa iskul bago magtinda sa palengke, tapos sinusundo n'ya ulit ang anak kapag awasan na. Minsan nga raw napapaaga ang awasan, dinadaanan s'ya ng mga kaklase ni Clyde para sabihing umiiyak na si Clyde dahil wala pa ang sundo n'ya. Agad namang magpupunta ang nanay sa iskul kahit walang maiiwan sa puwesto sa palengke.

Naisip ko, paano kaya kung nabasa ni Clyde yung kuwentong pambata na Bakit Wala pa ang Sundo Ko?; siguro hindi na siya iiyak. E kung magkaroon ng book giving sa mga batang kagaya ng kalagayan ni Clyde para hindi man sila makapaglaro-laro sa labas ay makakarating sila sa iba't ibang lugar kapag nagbabasa? O magbigay ng aklat tungkol sa mga bayani para maituon ang sarili sa pagtulong sa bayan imbes na sa kahinaan? Kaya naman namina ko sa Masbate ang Project PAGbASA at ngayon lang napakintab dahil sa Saranggola.

Ano ang layunin ng proyekto?

Ang layunin ng Project PAGbASA ay:

1. Makapagbigay pag-asa sa kabataan mula sa inspirasyon mula sa pagbabasa.

2. Dalhin ang mga kabataang limitado ang nararating, sa iba't-ibang lugar at panahon sa pamamagitan ng pagbabasa.

3. Maiangat ang literacy level ng mga mga kabataan.

4. Pukawin ang damdamin ng mga batang mambabasa na maari pa rin silang maging bayani at maging kapakipakinabang sa bayan sa kabila ng limitasyon at kahinaan.

Talakayin ang magiging panahon o pagkakasunod-sunod ng pagsasakatuparan ng proyekto (Timeline)

2016

Enero - mag-uumpisa ang paghahanap o pag-iidentify ng mga recepients na mga kabataan at aklatan. Dudulog na rin sa mga publishers na bibilhan ng aklat at ilulunsad ang panawagan para sa tulong para sa proyekto.

Uumpisahan na ring makipag-ugnayan sa lokal na DSWD at Fortress para sa mga maaring matulungan.

Pebrero -  Marso - sisimulan ang pagtanggap at paghahanda sa mga aklat. Makikipag-ugnayan din sa Operation Blessing kung maaring ma-cover ang istorya ng mga potensyal na kabataan.

Abril-Mayo - Maipamigay ang mga aklat kasama ang Operation Blessing. Makatulong din sa The Fortress sa kanilang mga visual materials at summer activities sa mga depressed areas sa bayan ng Tiaong.

Sa panahong ding ito ay tinatarget na makapagsagawa ng summer workshop para sa pagsulat ng tula sa mga kabataang Tiaongin. Ang magiging output ay titipunin sa isang antolohiya at ipi-print kahit low quality at ipamimigay sa mga pampaaralan at pampublikong aklatan.

Hunyo - Maipamigay na lahat ng aklat.

Hulyo - Agosto Makapagslabas ng PAGbASA report na maglalaman ng kabuuang ulat ng ginastos, mga larawan ng proyekto, at mga istorya ng mga natulungan ng proyekto.

Sinu-sino ang makakatulong sa iyo sa proyektong ito maliban sa SBA?

Department of Social Welfare and Development - isang sangay ng gobyerno na makakatulong na mag-identify ng mga kabataang differently abled o may pinagdadaanang kahirapan.

Mga kaibigang guro na maaring magmungkahi ng mga mag-aaral nila na kinakikitaan ng hilig sa pagbabasa at tiyaga na matuto (kahit nahihirapan) ngunit salat sa buhay.

Mga interesadong indibidwal/grupo (bookstores at publishers) na nais mag-donate ng aklat o magbigay ng diskuwento sa pagbili ng aklat na ipapamahagi sa Project PAGbASA.

Paano mo masusukat ang resulta o tagumpay ng iyong layunin?

Naku! Hindi ko masusukat ng quantitative (o kahit qualitative) ang tagumpay ng proyekto dahil hindi rin natin masasabi ang mararating ng aklat sa kamay ng mambabasa pati na rin ng mismong mambabasa. Yung ma-empower ang mga maabot na kabataan, 'yun ang tagumpay ng Project PAGbASA!

Anu – ano ang mga posibleng maging pagsubok sa proyektong ito at paano mo ito iniisip na bigyan ng solusyon?

Pagpapadala ng aklat - marahil maging mahal ang pagpapadala ng mga donasyong aklat, kung mahihilingan ang bibilhang publishers na magbigay sana ng diskuwento para ang matitipid ay ipambabayad na lang sa pagpapadala. Travelling expense kung saan man mamimigay ng aklat, pero kung may sasagot sa pamasahe ay  mas mainam.

Sa iyong palagay, bakit ikaw o bakit ang iyong proyekto ang dapat mapili para sa kategoryang ito?

Ang Project PAG-bASA kasi ay hindi lang tungkol sa literacy. Tungkol ito sa panitikan, kabataan, at pag-asa ng bayan. Dahil puhunan natin ang kaisipan ng mga kabataang ito, na magdedesisyon para sa bansa sa mga susunod na dekada, dapat lang na maitanim sa puso at kokote nilang mag-ambag sa pag-unlad.

Magandang mabigyang pansin ang pagpapalakas ng kamalayan ng kabataan sa panitikan at pagiging makabayan.

Listahan ng Gawain / Aytem	Bilang	Halaga ng bawat isa	Kabuuang Halaga
Aklat Pambata	target: 99	75	6, 800
Shipping			400
Travels			600
Workshop:
Ispiker (Kung puwede sanang pamasahe at pakain lang)			700
Materyales (papel, lapis, visual aids)			100
Meryenda			400
Output	20 kopya		700
Fortress Visual Aids (Cartolina, Folders, Art Papers, etc.)			300

So, Gusto mong maging Development Journalist?

So, Gusto Mong Maging Development Journalist?

   Ang isang development journalist ay nagsusulat tungkol sa mga isyu, oportunidad, inisiyatibo, at iba pang hanash ng pag-unlad (Dyord, 2018). Kung gusto mong magsulat ng DevCom articles at tumulong sa pagsulong ng pag-unlad, kailangang ikaw ay;

1. May Kamalayan (Awareness) - kailangan alam mo ang nangyayari sa paligid mo. Masasabi mo kung alin ang nagbago at kailangan ng pagbabago. Para naman magkaroon ka ng konstant na kamalayan, makakatulong ang pagbabasa ng lokal at mga pambansang pahayagan, masuring pagmamasid, at pakikipag-usap sa madlang pipol. 

2. May Pakialam (Concern) - kailangan ng isang nagsusulat ng DevCom article ang sinserong malasakit sa mga apektado ng pagbabagong sinusulat n'ya. Nakatingin siya, hindi lang sa mismong pagbabago, kundi pati rin sa kung ano-anong maaaring dulot nito sa komunidad/paaralan/bansa (depende kung sinong kinakausap mo). Sinusuri rin ng dev journ kung papaanong makakaapekto ang pagbabago sa pag-unlad.

3. Patas (Fair) - bilang isang journalist, pagiging patas is a must. Maipapakita ang pagiging patas sa pagsisiwalat ng mabuti at di mabuting dulot ng pagbabago. Fairness din ang pagsilip ng epekto ng pagbabago sa bawat grupong saklaw ng paksain. Maging ang pagkuha ng iba't ibang opinyon ng iba't ibang nilalang tungkol sa isang paksain. Diverse at inclusive chenes.

4. Googley - kailangan ma-Google ang isang dev journ! Meron s'yang komprehensibong research skills ibig sabihin kumukuha siya ng datos sa iba't ibang souces; online at offline. Kaya n'yang i-organisa at ipatas ang mga ideyang magkakaugnay at magpapatibay at lalong magbibigay kalinawan sa isang lathalain.

 

5. Maka-masa. Ang pagsusulat sa DevCom ay pakikipag-usap at paghahatid ng mahahalagang bagay. Kailangan makipag-usap ka sa kanila kung paanong sila nagsasalita. Bawal ang pa-istar sa mga high sounding words. Imbes na inflagration, sabihin mo fire! Imbes na deterioration, sabihin mo decay! Imbes na gargantuan, sabihin mo na lang big! 

Mas maganda nga kung kakausapin sila sa sarili nilang wika kaya dapat malay ka sa mga lokal na mga termino ng komunidad na kinakausap mo. Kung kinakausap mo ang magbubukid, alamin mo ang mga salitang pansakahan. Kung estudyante, magsalita na maiintindihan ng estudyante. 

Tandaan: sa finish line ng DevCom ang tanong ay hindi kung nakuha mo ba yung medalya, kundi, naipasa mo ba ang baton? Naintindihan ka ba ng kausap mo? 

6. Masugid na mambabasa! Mahalagang well-rounded ka sa lahat ng aspeto, isyu, at hanash ng pag-unlad. Maraming isyu ang magkakapatid, na habang sinusubukan mong lutasin ang isa ay makakatapak ka ng panibagong hanash. 

Hindi lang mahalaga ang pagbabasa sa pagkalap ng impormasyon o pagpapalawak ng kaalaman. There's more to reading than intellectualism-chorva. Ang pagbabasa ang magmumulat at magdudulot ng kamalayan. Pagbabasa rin ang magpapasibol ng malasakit sa puso mo. 

*Ito ay isa sa mga bahagi ng aking talk sa TintaCon 2.0 ng The Traviesa Publications.

TintaCon 2.0

TintaCon 2.0

   Oktubre 25- Southern Luzon State University-Tiaong. Muling ginanap ang palihan ng mga kabataang manunulat/ campus journs, mula sa kolehiyo at hayskul sa pangunguna ng The Traviesa Publications at BEED III students. Umabot ang bilang ng mga delegado sa 220!

   Binuksan ni Pusa a.k.a. Cyrelle Bello ang seminar tungkol sa alegorya ng pagsusulat at pag-ibig. Inspirado raw. Sinundan ito ni Kirby na tumalakay sa lay-outing; kung paano ihinahanay at inaayos ang teksto at mga larawan sa papel. Sunod namang nagsalita si Top 10 a.k.a. Erwin Caponpon tungkol sa madugong news writing, copy reading, at headline writing. Madugo dahil umaapaw ito sa teknikalidad.

   Dumating sina Ate Bebang at Kuya Poy ng saktong tanghalian at as promised, dala niya ang ipapahiram n'ya sa'king mga aklat ni Ser Ambeth. Nagtanghalian lang kami at ako na ang susunod na sasalang sa mapanuring tingin ng mga delegado. Para kasing ang awkward lang. Marami sa campus journ students ay kilala ko sa maraming kalokohan; mga ka-chokaran kumbaga. Tapos, ngayon magto-talk ako sa DevCom? Parang out of character.

   Nang tumayo ako sa unahan, nakakatawa ang itsura ng audience. Nakatitig sila. Parang ini-scan ang buo kong pagkatao. Ipinaliwanag ko ang depinisyon, saklaw, at mga anyo ng DevCom sa campus journalism. Ipinaliwanag ko rin kung ano ang mga bagay na dapat ma-develop sa DevCom pages. Natapos naman ako ng malualhati.

   Si Kuya Poy naman ang nagsalita tungkol sa book design at kaunting magazine page design. Ipinaliwanag ni Kuya Poy na ang mga elemento sa book covers ay dapat nagre-represent sa kung ano ang nasasaloob ng aklat. Trivia: 'Yung babae sa It's a Mens World ay hindi raw nila kilala. Akala ko nga si Sean 'yun pero nang malaman kong lalaki pala ang anak ni Ate Bebs, akala ko naman si Ate Bebs 'yun; pero hindi rin pala. Sabi ni Ate Bebs, hinahanap nga raw nila kung sino yung babae sa cover. Hindi man lang n'ya alam na cover girl na pala s'ya at wala s'yang royalties o naging TF man lang. hehe.

   Dahil pa-butt in -butt in si Ate Bebs sa talk ni Kuya Poy, siya naman ang pinakinggan tungkol sa Top Ten Tips sa Tula na wala akong na-take note dahil tumawa lang ako nang tumawa. Isa sa natandaan ko ay bawasan ang "Ako" sa tula. Magsulat din ng tula maliban sa paksa ng pag-ibig, kalikasan, at ka-emohan. Pagkatapos ni Ate Bebs magturo ng Diona, Dalit, at Tanaga, pati na ng tugmaan sa tulang Filipino; ay workshop time na!

   Hiningan kami ni Ate Bebs ng mga salita na may malakas na a, e-i, at o-u. Tapos, sa mga natipong salita sa bawat kolum, kailangang gumawa kami ng tula na ilalagay sa dulo ang mga natipong salita. Wala munang sukat dahil baka abutin kami ng alas-dose. Ang tula ay tungkol sa mga Philippine Lower Myths. Ito ang ilan sa mga outputs:

May biglang umus-os

Sa bintanang bubog

Isang mahabang bagay na animo'y uod

Nagkaro'n ako ng kutob

Sa takot, biglang napautot!

Napasuntok!

Lintik na tiktik, tiyan kong bilog,

Gustong masupsop!

-RJM, SLSU - TC

Sa aswang ako'y nabulag

Akala ko'y bulaklak

Ngunit sa mga mata'y nag-aalab

Ang kagustuhan sa batang sa tiyan ay bakat

Sa tiyan, kamay ay sumadsad

Ang pakiramdam na nasa alapaap

Parang niyog na pinatas

-Corderias, Aya Mellise, SLSU - TC

Di maiwasang bumilib

Mukhang aswang - biik

Bumuka ang bibig

Paghinga ay nagsikip

Tumakbo ng mabilis

Mukhang maitim na singit

Kawangis ng adik sa bilibid

-Jerome Martinez, SLSU - TC

Mananaggal

Ang manananggal ay itim na bulaklak

Kung magalit ay nag-aalab

Sa kanyang paglipad ay nasadsad

Sa bahay ni Mang Pepeng bulag

Ang kanyang paglipad ay abot sa alapaap

Na sa ibong lumilipad ay patas

Ngunit ang kanyang dibdib ay bakat

-Jonnel Manalo, LNHS

Tiyanak

Sa mundong katotohana'y bulag

Isang nilalang ay bumakat

Kanyang ngipin ay sumadsad

Sa bahaging alapaap

Munting puso niya'y nag-aalab

Dito sa mundong di patas

Siya'y muling magbabalik at mamumulaklak

-Francesca Leycano, LNHS

   Siyempre may mga munting awards ang mga namukod tanging mga aswa.. Akda! At bago pa man magsidating ang mga sinulat naming nilalang ay nag-uwian na kami!

Pasasalamat:

Kay BOSS: Sa natapos na event at pagkakataong makapagturo sa mga kapwa kabataang manunulat at campus journs. Nostalgic din ang reunion ng mga dating staffers ng Traviesa.

Kay Trav: Mula kay eic, assoc, at lahat ng staffers na nag-asikaso. Salamat sa pagpapatuloy ng nasimulan ng Traviesa! We connect. We communicate. We change!

Kay delegados: Sa mga campus journ at hindi campus journ students, at mga hayskul na nagsi-attend sana ay sa uulitin. Salamat sa pagsusulat! Tandaan na ang pagsusulat ay hindi pampapogi! Ito ay pampabago!

Kay friendships: Kay Nikabrik na nakapula sa tanggaling tapat at kay Ebs na tumulong magpuyat para sa powerpoint ko, salamuch kapatirs!

Kay Kuya Poy at Ate Bebs: Sa pagiging all-out supportive sa ikalawa naming TintaCon. Sa pagkakaroon ng mini-book fair. Sa pagbabahagi ng kaalaman. Sa masayang pag-aaral panitikan!

Ako, Si Ebs, at ang Civil Service Exam

   Oktubre 18 - Daan-daan ang kumuha ng Civil Service Exam (CSE) sa Quezon National High School; Quezon High for short. Baka nga libo-libo pa dahil may isa pang venue ang CSE sa Mauban, Quezon dahil masyadong malaki ang probinsya at malayo para sa marami ang Lucena. Ang dami palang naghahangad makapasok ng gobyerno?

   Noong una, hindi ko talaga alam kung bakit dapat mag-take ng Civil Service Exam para makakuha ng Certificate of Eligibility. Wala naman kaming interes na magtrabaho sa gobyerno. Bakit kami kumuha ng CSE? O bakit ako kumuha ng CSE? O bakit ka kukuha ng CSE?

1. Dahil hindi tayo nagsasalita ng tapos. Malay mo may magandang proyekto ang gobyerno na maari at gusto mo ngang makatulong, kung may certificate of eligibility ka; may puhunan ka nang matanggap sa proyekto. May magaganda namang ginagawa ang gobyerno, pramis!

2. Dahil lahat tayo ay dapat public servant. Mababasa mo kasi sa rebyu ang 1986 Constitution at R.A. 6713 (Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees), kaya kung mailalagay ka sa opisyo balang araw, o kahit magtrabaho sa pribadong kumpanya o NGO; alam mo ang mga katanggap-tanggap na mga ugali, katangian, at prinsipyo ng isang public servant. Maghuhukay ito ng pagiging makabayan at maka-Filipino.

3. Training namin ito para sa Licensure Examination for Agriculturists (LEA). Mas mataas kasi ang passing grade sa CSE na 80% kaysa sa LEA na 75%. Magkaiba man ang level of difficulty ng dalawang ito, at least malalaman namin kung anong attitude at methods ba dapat ang mai-program namin sa aming mga sarili bago mag-formal rebyu sa LEA sa 2016.

4. Dahil nakapag-rebyu na kami ng halos apat na buwan; simula pa noong Hunyo 15. Wala nang atrasan ito dahil hindi na pinag-uusapan kung papasa o babagsak, kundi naghanda kami kaya kailangan harapin ang pagsusulit. Hindi n'yo alam ang level of difficulty para i-motivate at i-push si E-boy para magrebyu. Mas mahirap pa sa actual exam.

   Alas dose na kami nakatulog noong Sabado, halos Linggo na nga, kakahintay kung ikakansela ba ang eksam dahil kay bagyong Lando. Kanselado na kasi sa Region 1, 2, CAR at NCR. Hindi naman malakas ang ulan sa'min pero mahangin talaga. Umaasa rin ako na matuloy na dahil madami akong gagawin next week, gusto na ring matapos ni E-boy ang lahat. Pero paano yung mga taga Polilio at iba pang mga manggagaling pa sa isla sa Region IV? E magbabangka pa sila papunta sa venue, e kanselado na kaya ang nga biyahe sa dagat. Pero walang pagkakansela, napuyat lang kami.

Preps

   Gumising kami ng alas-tres at nagpainit ng tubig si Ebs. Nag-cup noodles at tinapay na binili ni Mrs. P, para may laman naman ang tiyan habang nag-eeksam. Ala-sais trenta kasi ang eksam at baka hanggang alas-onse ito tatagal. Hindi muna kami makakasimba ngayong umaga, wala kasing ibang date ag CSE kundi Linggo kaya hapon na pagtitipon na ko makakasamba.

   Paglabas namin ng bahay ay madilim pa rin ang alas kwatro ng umaga. Tuminga-tingala ako para hanapin si Storm, baka ito na yung shooting ng X-men sa Pilipinas. Sobrang lakas kasi ng hangin. Tuloy kaya? Kasi kung hindi magwawala ako sa tanggapan dahil gumising at naligo kami ng maaga at kung ikakansela lang din dapat mas maaga.

   Pagdating namin sa Lucena, tuloy na tuloy ang CSE. Hinanap ko kagad ang aking room assignment dahil sa palpak ang pag-eencode ng data ko sa ONSA (Online Notice of School Assignment). May nakapost na listahan sa Quezon High ng room assignment. Meron naman pala nare, bakit hindi na lang ito ang ipinost sa net para madali. Nadiskubre ko rin na Disyembre 21 ang bertdey ko imbis na 22 kaya pala palaging nagfe-fail sa ONSA. Magkasunod lang ang room namin ni Ebs, 83 siya at 82 naman ako. Sabi ko hihintayin ko s'yang matapos.

Proper

   Ang tagal ng mga mag-eeksam kaya tiningnan ko muna ang klasrum. Tsinek ko kung may madedekwat ba ko rito. Hindee, tsinek ko yung mag top students nila sa bawat subject. At dahil eksperto ako sa statistics, walang kompyut-kompyut ay masasabi kong base sa mga datos na pinaka nag-e-excel ang mga estudyante ay sa English, Science, at TLE. Pinaka nangangamote naman sila sa Math at Filipino. Alas-otso na nagsimula ang exam proper sa dami ng mga rekusitos.

   Kamusta naman yung eksam? Ang daming Math at kakaunti ang 1986 Consti at R.A. 6713. Paano makikintal sa mga eksaminers ang pagiging nationalistic neto? Hindi namin alam kung mahirap ba yung exam o madali dahil inaantok lang kami. Alam kong mas inaantok si Ebs. Tumitigil pa nga ako ng limang minuto para umiglip. Mahirap siguro dahil nasanay akong nagpapatulong kay Ebs kapag number pattern at fraction ang tanong. Mahirap siguro dahil sanay kaming 60 items lang at pagkatapos ay movie time o meryenda na. Hindi kami nakapagsanay ng 170 items na sasagutan ng deretso dahil na rin sa bawal ang masyadong pressure kay Ebs at nangangamba kong magkombulsyon ito.

   Marami pa kong walang sagot ng makita ko si Eboy na dumaan na sa klasrum namin. Lilinga-linga na ito sa labas, akala yata ay mas nauna akong natapos at iniwan ko n s'ya. Puwede ba yun? Na-pressure tuloy akong i-turbo mode ang eksam. Hilong-hilo na rin naman ako sa antok. Bahala na.

   Hindi ko iiwan ang lapis ko sa upuan gaya ng sabi ng pamahiin. Parang tradisyon daw kasi ito, yung pag-iwan sa mga ginamit sa mga major major eksam. Yung iba nga raw pati kalkyuleytor, iniiwan! Parang alay sa diwata ng mga eksam. Pero sana kung iniipon ang mga lapis na 'to at ipinamimigay sa mga nasa elementarya, ido-donate ko na ang lapis ko. Sabi noong proktor namin, puwede raw i-donate ang lapis at ipamimigay daw ito sa mga out-of-school kids; proyekto raw ito ng Civil Service Commission. Anong gagawin ng out-of-school kids sa lapis? Maliban na lang kung may outreach classes sila. I-dinonate ko na rin ang lapis ko. Hindi naman siguro 'yon kukurapin.

Pauwi

   Kumain muna kami ni Ebs ng hotdog sa 7-11. Nalaglag pa yung sa'kin sa sahig bago ko maipalaman sa tinapay. Dinampot ko pa rin. Sabi ni Ebs palitan ko raw, wala namang nakakita. Kurapsyon 'yon! Kainin na lang at wala pa namang 5 mins. Ang hirap nung eksam, 'bo. Ipinag-SM na lang sana natin yung ginastos natin. Bahala na. Basta natapos na at ang mahalaga ay nakatulong tayo sa mga batang hindi nag-aaral. Kunyari.

   Ang malupit na eksam na'to ay deserve itulog din ng malupit! Para sa mga susunod na araw ng maaksyong movies!

   At mas madudugo pang eksam!

Oktubre 18, 2015 [Haberdey Alquin (Richards)!]

   Dumating kami ni Ebs sa kanila, mula sa pagkuha ng Civil Service Exam, ng mga alas dose pasado na. Medyo hilo-hilo sa antok pero hindi kami masyadong gutom dahil kumain naman kami ng hotdog sa 7-11 sa may Quezon High. Yung sa'kin nga lang lasang gabok pa.

   Nung nasa bus, iniisip namin kung makakauwi kaya si Alquin alyas Uloy, e malakas ang hangin kagabi e. Pero nito lang nakaraang Martes, nakita ako ng nanay ni Uloy habang nagwawalis sa tapat ng simbahan nina Ebs. Ang sabi pumunta raw kami sa kanila sa Linggo at ipaghahanda n'ya raw si Uloy at pauuwiin n'ya nga raw mula Cavite. Oktubre 19 pa ang bertdey n'ya talaga pero dahil may pasok, e ika-18 na lang ipaghahanda. Pasasalamat kumbaga.

   Pagdating namin kena Ebs, nagtanghalian lang kami at huminga ng kaunti. Sabi ni Lola Nits, kakaalis lang daw ni Uloy, dito kena Ebs sumimba noong umaga. Sa hapon kasi ay sa community (na church din) naman ito sisimba na home church n'ya talaga. Kaya sumimba muna ako at kinapulong naman ni Ebs ang kanyang growth group.

   Antok at kalos na ko to the 2nd power sa pakikinig sa simbahan. Pagkatapos ay dadaan na lang ako sa community sa Maligaya lang naman 'to para sabay-sabay na kami nina Uloy papunta sa kanila. Andun nga ang mokong at berdeng berde ang suot sa halip na pula. Pula dapat ang may kaarawan di ba?

   Katatapos lang din ng kanilang pagtitipon pagdating ko. Sakto ako sa meryenda. May pa-yema keyk sila ke Uloy. Nagbabalak pang umangkas sa motor nina Alfie at Jem-jem itong si Uloy pero pinigilan ko para may kasabay na rin ako sa pagdyidyip papunta sa kanila. Dadaan muna ulit kami kena Ebs. Dahil jejebs muna ako sa kanila para maluwag ang aking bodega bago sumabak sa handaan.

   Isang pulutong kami. Si Cedie Laygo, Jessica, Ate Abby, Pamela, Mica, Alvin, Alfie, Jem, Ebs, Rommel, at marami pang iba. Wala akong ineekspek na ispesifik na pagkain basta alam ko mag-iingayan at asaran kami ron. Pinaka bonus na ang masarap na ispageti, pansit, gelatin, tinapay at malamig na malamig na... juice. Biro-biruan lang ang lambanog na tatagayin. Sabi ko basta ang babad ay daga -paboritong hayop ni Uloy. Tapos, siyemre di mawawala ang groupie.

  Pagkatapos ng kainan, e tumambay pa kami sa 7-11. Ulit. Malaki na ang kita sa'min ng istor na 'to. Nilibre kami ni Ebs ng tiramissyoulikecrazy na ice cream. Mensahe na rin namin ito kay Roy na nagtatrabaho sa Batangas. Nagselfie ulit kami at tinag ang malayong kaibigan. Dito nagkamustahan kami ng kanyang trabaho. Mas gusto na n'yang magnegosyo na lang kami, pero siyempre kailangan talagang mag-ipon ng pampuhunan.

   Umuwi rin kami bago mag-alas otso at may pasok pa si Uloy kinabukasan. Busog, pagod, at antok; sabi ko kay Ebs pasalamat tayo dahil hindi natin kailangang gumising ng madaling araw para bumiyahe papuntang trabaho. Pasalamat din tayo dahil nakaisang taon na uli ang ating kaibigan. Ang pag-unlad n'ya ay pag-unlad din natin, kahit na s'ya lang ang totoong napapagod.

   Nakipag-wrestling ako sa antok. Tumalon talon at uminom ng tubig para magising. Naghilamos kahit pagod ang mata. Kailangan kong matapos ang 3rd part ng The Hobbit movie dahil wala na kong movie nito na natapos. Palaging putol...'Bo mamatay na 'ko... hindi... dadating pa d'yan si Beorn e.... hanggang...

   Ek. Zzz...

Pasasalamat:

Kay BOSS; sa isa pang taong binigay kay Alquin at probisyon sa pamilya nila. Sa energy, na on time na naubos. Sa natapos naming exam. Sa pag-iingat sa aming mga lakarin. Sa mga kaibigan, na handang dumamay sa hirap at handaan!

Kay Uloy; sa kanyang pag-uwi na mas madalas pa ang eklipse. Haha. Alam ko na busy ka sa mga report mo. Pasensya lang sa mga masusungit mong supervisor, kapag may katwiran, ipaglaban mo! Mag-ipon at umiwas sa sipon!

God Gave Me Matatamis na Kendi

God Gave Me Matatamis na Kendi

   Oktubre 15, 2015. Sa ika-29th na taon ng 1986 PH Consititution, bukod sa tinatamasa nating demokrasya ay tumatamasa tayo ng marami pang pagpapala. Ngayong araw ay gumising kami ni E-boy para sa maghapong feels ng blessings. Yung palang paggising ay blessing na agad.

   Nagrebyu kasi kami ng Consti para sa nalalapit naming Civil Service Exam, kaya 3-day camping na naman ako kena Ebs. Masarap yung mga inulam namin gaya ng sariwang pako (fern hindi nail) na may sariwang itlog at tuna flakes na maanghang; tapos masarap din yung parang adobo flakes na may siling jango. Marami na namang nakonsumong bigas. Salamat dahil merong ekstensyon ang aming kusina at aking kuwarto kena Ebs.

   Maaga kaming pumunta sa Kubo sa university para sa bible study with Kuya Joey. "'Bo! Ligo na at nasa biyahe na si Kuya Joey"! Ang aga-aga pa naman nun bumiyahe tapos pagdating n'ya, wala s'yang nadadatnan. Nakakadiskurahe kaya 'yun. Kung ako lang mag-isa ay andun na 'ko ng alas-otso pero dahil kasama ko si Ebs ay alas-nuwebe na kami nakarating pero abot pa naman dahil kakasimula lang. Tungkol sa prayer o pananalangin ang pinag-aralan namin.

   Pagkatapos ng BS, pupunta si Ebs sa San Pablo para bumili ng regalo kay Pastor Abner. Magpa-Pastor's Appreciation Day nga raw kasi sa Linggo. Galing na kami ng Candelaria, pero wala kaming makitang planner dun. Sabi ni Alvin (Richards) ay ano raw plano para kay Kuya Joey? Bertdey na ba ulit ni Kuya Joey, kako. Hindi, Pastors' Appreaciation Day sa Linggo ah. Nakalimutan ko na pastor na nga pala si Kuya Joey, pero hindi kasi ito nagpapatawag ng pastor kaya hindi ko tuloy naalala. Pero na-appreciate naman namin siya. Kaya sasama na si Alvin sa San Pablo para sa paghahanap ng regalo para kay Kuya Joey. Sasama na rin ako dahil iliibre na raw ako ni Ebs ng pamasahe papunta dun.

...

   Bago kami umalis ay dinaanan muna ni Ebs ang kanyang grad pic sa may cashier/registrar. Pailang balik na namin 'to at for the Nth time ay hindi pa rin n'ya nakuha kahit may dala siyang resibo at lahat ng cards niya. Dapat daw kasi ay clearance talaga ang ipepresent kaya lang, wala naman yung kukuhanan ng clearance. Hindi na naman umubra ang charm niya. Haha. Ang siste kasi gustong masigurado ng iskul na wala nang bayarin si Ebs na tatakbuhan sakaling makuha na niya ang grad pic. E kamusta naman yung 20K pa dapat na recievable mula sa university para sa kanilang insurance noong nabangga siya?!

 

...

   Habang nasa bus ay nag-iisip kami ng panregalo kay Kuya Joey. Ito mga naisip ko:

(1) Alcohol -dahil mahilig sa alcohol si Kuya Joey. Yung rubbing alcohol ha. Pero baka marami pa siyang supply.

(2) Tsani -dahil hilig niyang kutuhan si Kubo (yung aso sa Kubo).

   Ito naman ang naisip ni Alvin: Aklat kaya? Aba! Maganda yan at bakit hindi ko naisip yan? Sige, daan tayo ng Booksale mamaya. Si Ebs naman ay sa NBS bibili ng planner. Habang nasa bus ay inalala namin ang mga kapatid naming nagtatrabaho sa malayong lupalop gaya ni Roy sa kantang "Glory of Love" at Alfie (Richards) sa kantang "God Gave Me You" na tinatanong niya dati kung Christian song daw.

   Bo, isipin mo kasal mo, tapos habang kumakanta ka ng "God gave me you" kay _________ ay umiiyak-iyak ka at nagpapasalamat sa kanya. Sasabihin mo "_________, Salamat sa lahat". "Asa" tapos NGUSO lang ang isinagot ni Ebs. Hindi ko alam kung iniimadyin niya rin ang kiss the bride portion ng kasal sa pagnguso n'ya. Itinigil ko rin ang pang-aasar dahil baka hindi ako makakain ng tanghalian at makauwi. Sasagutin niya raw ang tanghalian e.

   Medyo nagtagal kami sa pamimili ng planner at box na packaging dahil siguro malayo pa naman ang Pasko kaya wala pa masyadong pagpipilian. 'Tsaka di pa naman kasing sikat ng Araw ng mga Nanay at Tatay ang Araw ng mga Pastor, kaya hindi pa ito masyadong kinokomersyo. Wala pang mga sales kapag Pastors' Day. Isang brand lang ng planner ang nasa buong Mall ngayon.Ang mahal-mahal kahit manipis naman. No to monopoly! (Yung market, hindi yung game)

   Nagtagal din kami sa pamimili ng aklat para kay Kuya Joey. Ito ang mga picks: Book of Prayers ni John McArthur na mga set ng prayers (no comment, sabi ko lang 'wag 'to), What Ministers Wish Members Do Know (self-explanatory), Flirting with Faith na tungkol sa isang taong halos pinasok lahat ng ideolohiya, pilosopiya, at paniniwala sa Diyos; ang hinahanap namin ay yung makakatulong kay Kuya Joey sa kanyang pagtuturo at pagpapayo. May itinuro si Ebs na title: A Girlfriend's Guidebook.

   Ang nanalo sa aming pagpili base sa blurb, cover design, tema, at presyo ay ang Wednesdays Becoming More Ordinary. Ito kasi ang subtitle sa cover: "About a boy, cancer, and God". Wala pang 200 ang presyo nito. Ayan! Makakatulong 'to kay Kuya Joey to emphatize sa mga dinadalaw n'yang may malulubhang sakit gaya ng mga cancer patients.

   Pero paglabas namin ng Booksale ay may dalawa pang titles akong napili para naman sa akin, isa ay Soul of a Lion; kuwento ng isang babaeng nagrescue ng halos 400 wildlife animals sa Africa, at A Woman Among Warlords; tungkol naman sa isang babaeng nanindigan para sa edukasyon ng kababaihan sa Afghanistan. Puro women writings at lahat yan sa halagang bente pesos. Saan aabot ang bente pesos mo? Edi sa Afghanistan at Africa.

   Matapos mabili ang dapat mabili ay tanghalian na at taya si Ebs. Nakakahiya na nga dahil pinaghirapan n'ya 'to sa pagtu-tutor kay Gabby na minsan hyper-active at minsan ay hypo-active. Mahiya na kesa magutom di ba? Bukal naman sa loob niya ang panlilibre. Sabi ko kay Alvin s'ya na ang manalangin para sa pagkain naming umuusok pa ang kanin. Praktis na rin ng itinuro ni Kuya Joey. Siya na rin muna kako ang magbayad ng pamasahe ko pauwi dahil bumili ako ng aklat.

   Pakiramdam ko tuloy e ang yaman-yaman ko dahil nakapag-mall ako at nakabili ng aklat. Mayaman naman pala talaga ako dahil meron akong mga pastor at mga kaibigan. 'Tsaka mga aklat ulit.

Pasasalamat:

Kay BOSS, kahit na matigas ang ulo ko sa maraming pagkakataon, binibigyan mo pa rin ako ng matatamis na kendi. :)

Sa mga matatamis na kendi, salamat dahil alam na alam n'yo pag walang wala akong pera at gustong gusto ko ng aklat. Sa pagpapatuloy kapag wala akong masilungan at ma-wi-fi-an, sa palaging pagsama at pakiinig sa pagmo-monologue ko at sa palagian (sanang) pananalangin. Sana'y hindi tayo langgamin. God gave me you. Naks!

ONSA Man na?!

ONSA Man na?!

   Kukuha kasi kami ni Eboy ng Civil Service Exam. Kumpleto na yung mga rekusitos namin mula sa:

 1. (1) valid id,

 2. dully accomplished na application form,

3. (4) na kopya ng passport-size na picture na may pangalan at pirma sa board (parang mug shot lang) at

4. tumataginting na 500 piso.

  Hihintayin na lang namin ang Online Notice of School Assignment (ONSA) kung saang paaralan kami mag-eeksam. Oktubre 12 nabasa ko sa Summit Express na may ONSA na raw. Sinubukan kong ipasok ang datos sa ONSA system sa page ng Civil Service Commission, pero nabibigo ito sa pagbibigay ng ONSA ko kahit tama naman ang inilalagay kong data. Kinabahan ako pero baka naman dapat kompyuter talaga ang gamit, baka hindi puwedeng sa android lang.

   Kena Ebs, tsinek ulit namin ang ONSA nang Oktubre 13 pero offline daw ang site. E limang araw na lang eksam na offline pa? Oktubre 14 bandang tanghali ay nabuksan din namin ang site ng Komisyon, na pagkatagal-tagal magload. Maniniwala ka talaga sa poreber.

   Dapat kasi hindi masyadong mabigat sa data ang site, ikonsidera naman nila ang usad pagong na internet speed sa Pilipinas. Itinayp ko ulit ang sa akin, ganun pa rin, failed to generate data. Inulit ko, failed pa rin. Isa pa, failed ulit. O hindeee. Ebs ikaw nga, at isang input lang ng data n'ya ay lumabas ang ONSA niya.

   Sabi ko na, may pagkakamali sa Komisyon. Malamang sa ipinagyayabang nilang high-tech system o sa pag-eencode ng data ko sa kanilang system. Baka nagkamali na naman sa pangalan ko. E inayos ko naman ang pagsusulat at idinikta ko pa nga sa pinag-aplayan namin sa opisina sa Lucena. Utang na loob naman, palagi na lang nagkakamali sa pangalan ko. Sabi ng nanay ko " e ang hirap kasi ng pangalan mo." Mahirap o madali man lang pangalan, ang punto ko ay kokopyahin lang naman ng tama. Idobol check ang mga ganitong ka-crucial na mga datos.

   Nag-e-mail agad ako sa regional office tungkol sa dismaya ko sa nasabing failure ng ONSA system nila. Nabasa kasi namin sa isang blog ang bumubuhos na komento tungkol sa parehong problema: kahit tama ang inimput na datos, hindi ipinaplastar ang ONSA sa iskrin, chexk your data raw.

    Sa isang panayam sa Good Morning Kuya sa UNTV sabi ni Maria Lusia Agatama ng CSC ay naghahanap daw ang Komisyon ng mga magagaling at mahuhusay na maglilingkod sa bayan. Kaya umaasa kami ng competence at excellence, una, sa Komisyon, at pangalawa; sa serbisyo nila. Lalo na online, gayung inilagay nila ito online kahit na hindi naman lahat sa mga rehiyon ay may maayos na internet access.

   Sana text notice na lang. O di kaya ay naka-publish ang listahan ng pangalan ng lahat ng mag-eexam at nakalagay ang room assignment. Maganda naman sana yung ONSA na isa-isa, kaya lang kung ganito ang haharaping problema ay dapat may alternatibong paraan para silipin ang room assignment. Puwede sanang ilagay sa isang site gaya ng blogspot ang mga ganito kahalagang notice para madaling mag-load at ma-access. Ano 'to pupunta pa kami ulit ng kapitolyo para ipakalkal kung saan kami magrerebyu? Ang laking abala at gastos kaya no'n!

   Isa sa mga norms of public service sa Republic Act 6713 (otherwise known as The Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees Act) ay professionalism na dapat magpakita ng intelligence at high degree of excellence at competence sa serbisyo publiko. Ngayon,...(ayoko nang ituloy)

   ...

   Nakita ko naman sa resibo ng pag-aaply ang mga dapat dalhin sa araw ng eksam na puwedeng dalhin lang ang ONSA o di kaya ay yung resibo plus yung valid id na mismong ginamit mo sa pag-aapply. Sa'kin ay voter's i.d.; ang kay Ebs ay police clearance na itinago ko kasi baka mawala. Umuwi ako sa bahay para kumuha ng ekstrang damit at itsek na rin ang rekusitos namin, nawawala ang voter's i.d. ko na parang isang di nakakatawang joke ng universe.

   Kinabahan na naman ako ng todo. Woooh! Kape pa more! Hinalwat ko halos lahat ng aklat ko at baka nagawa kong pananda. Wala e. Sa mga kahon kahon ko, wala rin doon. Sa damitan ko, ipinagwasiwas ko ang mga damit ko pero wala pa rin do'n. Mapapagalitan na naman ako ni Mama dahil kakaayos lang niya ng damitan ko. Alam ko kasi sinigit ko yun sa notbuk ko ng Filipinong akda pero wala rin doon e. Parang joke na nakakainis talaga, kung kelan hinahanap saka ayaw magpakita.

   Nagbibiruan kasi kami ni Ebs noong isang gabi na wala sa akin ang mga rekusitos. Kunwari nasa kanya. At dahil pambansang patola ito ay iginiit nyang wala sa kanya. Wag na raw kaming magrebyu at wala rin daw palang rekusitos, di rin pala makaka-eksam. Noong paiyak na siya ay sinabi ko ring nasa akin at baka nga magkatotoong mawala. At nawala na nga ang voter's i.d. ko. I.D. wow.

   Hindi yun puwedeng mawala dahil hindi talaga ko makaka-exam. Ang isyu kasi dito ay hindi yung mapapasahan tapos makakapasok kami sa gobyerno at mareregular doon. Wala yan sa timeline namin pareho. Ang isyu rito ay naghanda kami since June 15, 2015 at dapat tanggapin namin ang hamon ng 80% na passing grade. Mukhang si Ebs na lang ang haharap sa hamon.

   Bumalik na ko kena Ebs para makiprayer meeting, doon muna ko magpe-prayer meeting para siguruhing magrerebyu siya. Na dapat ay kami. Pagdating ko ron nagsisimula na ang pagtitipon nila. Tapos, si Ebs ay as usual nasa may laptop at inaasistehan si Pastor Abner. Maya-maya'y lumapit si Ebs sabay tanong "nakita mo na ang Voter's I.D. mo"?

   I.D. alam na.

Oktubre 16, 2015

Oktubre 16, 2015
   Hindi ko alam kung bakit gumising ako na parang nakabulumbon sa'kin ang demonyo ng katamaran. Kung kelan may pupuntahan at may mga kailangang basahin, isulat at ipasa ka saka sikal ang katamaran. Pagkatapos kong magkape, magbasa ng digital reads, at isipin ang mga bagay na dapat tapusin, saka ka parang tinatamad at walang gana.
   Hindi ko alam kung pagod ba ko sa mga pinaggagagawa ko nitong mga nakaraang araw. Baka kulang na ako sa pahinga. Baka naman nanghihimagod ako sa dami kong gustong gawin, e hindi ko matatapos lahat. Baka wala lang akong motibasyon. Baka tinatamad nga lang ako. Puro baka, baka, baka sana naman maging 'sing sipag ako ng kalabaw pagkatapos ko sa blog post na 'to.
   Maghuhugas lang ako ng pinggan, baka pagkatapos nun sipagin na ko.

#NeberAgen

Hindi ko ma-gets

Ang teksbuk ba o ang sistema?
Ang anti-hero na panahon?
Ang hindi paglingon sa noon?
Alin ba ang sisihin? Hirap,
Ang hirap lang talagang tukuyin

Hindi ko ma-gets
Kung bakit kailangang ulit-ulit
Kung bakit inaasam-asam
Kung bakit muli't muli
May mga bulong-bulungan
Kung bakin baga, di ko mawari
Kulang na tayo sa muni-muni

Salamat na rin
Sa matatayog na istatistika
Aranetang kanlungang banyaga
Marami pang istrukturang
'Sing hahaba ng kalsada
Kalsadang 'sing haba ng listahan
Ng kaabahan't kumunoy na utang
Utang na hindi na mababayaran
Sa mga bumulagta't humandusay
Sa mga di na nakita't itim na pasa
Na di na mabubura sa mga tao
Hindi tugma ang tao
May mga pangalan sila
Na di na ata nalulan ng peryodiko
Salamat na lang, pero hindi na

Hindi na makakaulit
Kung galing saan
Na umuulit daw ang kasaysayan
Hindi ko rin alam
Mga tagapagmana ng diktaturya
Minarkahan na at isinumpa
Makapagpapatawad ang mga inutangan
Pero hindi makakalimutan

#
Dyord 2015

Oktubre 12, 2015

Oktubre 12, 2015
   Bruuuuhh. ; l
   Medyo pagod ako sa maghapon. Galing kasi kami ni E-boy kena Ate Anj sa Candelaria. Halos bimonthly kami kung bumisita. Ako ang nauna kena Ate Anj ngayong Lunes ng tanghali. Wala sina Ate Anj at ang kapatid niyang si Daniel ang sumalubong sa'kin. Hihintayin ko na lang si Ate Anj dahil kailangan ko talaga itong makausap para sa aking operation: balik-kayod.
   Kailangan kong kumpirmahin ang kumakalat na rumors na magtuturo raw ako sa isang institute sa bayan ng Candelaria. Mas updated pa ang mga kaibigan ko kesa sa'kin pagdating sa career.
   Akala ko hindi na pupunta si Ebs. Sabi ko baka hilo sa biyahe sa Lucban paghahatid ke Babes. O masama ang pakiramdam. Mamaya ay tumawag at susunod daw siya at may bibilhin din para sa Pastors' day.
   Naglaro ako ng selpown. Nagduyan. Nagtatalon. Nag-badminton with Chinee (batang chinese na kasama nina Ate Anj sa bahay). Tulog na kasi si Daniel sa loob. Pero wala pa rin si Ebs. Sa sobrang lakas ng ulan ay parang di na darating, pero makalipas ang dalawang oras ay dumating din.
   Nagtulog-tulogan ako sa teresa nang makita ko ang kahel na polo shirt ni Ebs. Hinayaan ko lang siyang tumawag sa may gate habang umuulan. Nakapayong naman. Hindi ko lang natiis na di tumawa kaya binuksan ko rin. Pinagpahinga ko lang si Ebs tapos lumakad na kami pa'bayan. Babal'kan na lang namin si Ate Anj mamaya.
   Pumunta kami ng mga tindahan ng sari-saring paninda, school supplies, at gift items pero wala kaming nakitang planner. Planner daw kasi taon-taon ang regalo nila kay Pastor Abner. Sinisingitan nila (sampo ng kanyang mga kabata) mga encouraging at pasasalamat notes. Kaya lang puro hannah montana at mickey mouse na diary notes lang ang nakita namin. Bigo.
   Kaya kumain na lang kami ng may suka. Bituka, kalamares, lumpia, at dynamite ang nilantakan namin. At dahil hindi pa kami kumakain ng tanghalian, e inilibre niya ko sa McDo ng AlDub meal. At dahil siya ang gumastos, 'matik na ako ang magpepray bago kumain. Hindi ko alam kung premyo ko ba 'to dahil nag-comment ako sa pic nila ni Nanes para mapansin ito ng marami. hihi
   Naghubad na ko ng sandalyas sa loob ng McDo dahil nirarayuma ata ako. Kolehiyo pa yata ako ng huling sumakit ang binti ko. Kung nabasa, nalamigan, o napagod sa kakalakad, hindi ko alam. Bago kami umalis sabi ko kay Ebs dapat pinaconvert na lang niya ang coke namin sa float, tutal bumili rin naman siya ng sundae. Kaya lang, huli na ang lahat.
   Pero hindi pa huli ang lahat. Itinaob ko ang sundae sa coke at tada! Na-convert na ito sa float! Saka kami bumalik kena Ate Anj. Nakasalubong pa pala namin si Jem-jem dahil nainip na pala ito kakahintay sa'min.
   Pagdating kena Ate Anj, nagkuwentuhan kami ng future trabaho. Pinag-usapan din namin posibilidad na lumabas at magpahinga sa mga kaabalahan. Ng mga politikal na isyu. Ng lablayf at buhay may asawa. At marami pang iba. Nakumpirma ko rin na mag-uumpisa na nga ako ng second sem sa pagtuturo. Sila kasi ang nakikipag-usap sa isang nagngangalang Kuya Mark na nagtuturo sa institute at nag-aasikaso ng aplikasyon ko. Ako, nagpasa lang ng resume.
   Nakailang tawag na pala si Mrs. P at hinahanap na si Ebs. Nasa kanila na raw ang tutee niyang si Gabby. Kaya umuwi na kami ng bandang alas-singko.
   ...
   ...
   Ang tagal ng bus. Marami namang dumaan kaya lang erkon. Nakasakay kami ng bus pero halos nasa pinto na kami. Nachachansingan na kami ng mga kasakay naming chix. Kaya pagdating sa bayan ng Candelaria , bumaba na kami. Mag-dyip na lang tayo, pagtapat sa sakayan ng dyip, bumaba na tayo. Hindi pa kasi kami natitiketan dahil di makagalaw ang konduktor sa dami ng pasahero. "Pwede ga 'yun?" alinlangan ni Ebs. E sila ang pasakay ng pasakay, e apaw na pala.
   Pagtigil ng bus sa may bayan, agad kaming bumaba ni Ebs. Malaki rin ang natipid namin sa lakarin kubg tutuusin. "Nakagawa na tayo ng krimen", sabi ni Ebs nang may pagmamadali sa paglalakad. "Tinatawag tayo" haluscination niya pa. Basta wag kang lilingon. Mabuti na 'to kaysa sumakay tayo ron na ang isang paa nasa hukay o nasa labas na ng bus.

Bakwit ganern?

Nakahawak ka lang
Hindi mo na kami kilala
Nakabiste ka lang
Ngunit batid ka pa rin namin
Pinahiram ka lang
Ng kakaunti pang kapangyarihan
Ano 'to't nagdidiyos-diyosan?!
Akala namin bantayan
Ano 'to't may pinalulusot?
Akala namin tanggulan
Ano 'to't kailangan magbakwit?
Akala namin tulungan
Ano 'to't may itim sa ilog?
Ano 'to't naparam ang luntian?
Ano 'to't may dumanak na pula?
Sa sariling lupang nilinang
Noon pa, maidad higit sa batas
Akala namin bayanihan
Ano 'to? Namatay lang
Sa mga maling akala? Dili!
Kundi sa maling pakana!
Pila na nga bay?
Usa, duha, tulo...
Daghan na bay
68 na bagong nadagdag
Kayraming nagkamaling akala
44 na liga ng bakwit
200 mahigit ang pinasaan at piniit
Sa hawla ng takot at gaba
Oo, totoo...
Kaya naming bumilang
Lampas man ng sampu
Sina Samarca, Sinzo, at Campos
Romulo, Jimmy, Butsoy, at Jara
Hindi sila mga piyesa sa dama
Na walang ngalan at pamilya
Puwedeng itumba at ikipkip
Ang kapalit na nikel na barya
Sa mga usbaw na wak-wak
Na nagbibihis bagani
Nakahawak ka lang
Ng bakal na pinag-ambagan
Akala mo sa'mi'y baboy ramo
Tigilan na ang bugnos na bayanihan

Oktubre 07, 2013 (Layb Report!)

Oktubre 07, 2013
   Pinasya naming bumisita ni Nikabrik sa pampublikong silid-aklatan ng Tiaong (Tiaong Public Library). Tatawagin ko na lang na Layb (mula sa layb-ra-ri) dito sa blog ko. Dapat kasama si E-boy, kaya lang best in drawing ito. Diumano'y na-adjust ang tutorials niya. Pero oks na rin na di siya kasama dahil baka mainip lamang ito.
   Alas-tres ako nakarating. Malapit sa paanakan o lying in ang layb namin. Huling bumisita ako rito ay noon pang 2nd year hayskul ako at nananaliksik sa iba't ibang pangkat etniko sa daigdig. Matagal din akong naggala-gala at nagsulat-sulat sa loob dahil kailangan ko pang isalin sa Filiino ang nakuha ko sa mga ensayklopidya. Halos isang dekada, mga siyam na taon na rin ang nakalipas, bago ako nakabalik.
   Laging nakasarado ang Layb kada daan ko nitong mga nakalipas na taon. Dahil nauna na si Nikabrik sa 'kin, napag-alaman niya na umaalis-alis daw ang librarian dito kaya minsan ay sarado ang layb. Masaya naman dahil kahit papa'no ay humihinga naman pala ang aklatan.
   Ramdam ko yung pagtatampo ng Layb sa Google kasabay nito'y ramdam ko rin na sabik ito sa mga bisita. Ang dami ng pinagbago ng Layb. Erkon na ito. Mahalumigmig sa loob. At ang buong gusali ng Layb ay hinati sa dalawa, yung isang bahagi ay parang auditing opis na; mas pinaliit ang aklatan.
   Tinignan ko kagad yung Filipiniana section. Maganda yung mga titles, may F. Sionil Jose, mga history at heritage books mula NCCA, at may nabuklat pa nga akong anthology ng mga akda mula sa Davao. Hindi ko alam kung sapat ba ang mga aklat na ito para sa buong bayan pero kumpara sa Layb ng lalawigan ng Quezon, mas diverse ang Filipiniana section ng bayan namin.
   Pinansin ko rin yung English Literature. Sangkatutak ang nobela at koleksiyon ng short stories at poetry. Nakita ko yung Two Towers ni Tolkien at To Kill a Mocking Bird ni Lee. Sana makakita rin ako ng Butch Dalisay o Nick Joaquin sa Philippine Lit sa hinaharap.
   Si Nikabrik naman ay nagbuklat ng story books. Puro Ingles at wala man lang kuwentong pambata sa Filipino sa section na 'yon.
   Umikot-ikot pa ako at nakakita ng Anthology of African Lit na interesanteng basahin. Magaganda naman yung mga titles sa Layb e. Ang sarap basahin. Ang sayang hiramin. Puwede bang manghiram sa Layb ng aklat? Hindi ko kasi alam e. Nakakahiyang magtanong sa librarian dahil hindi siya mukhang accomodating.
   Sa bandang gitna ng Layb ay may malaking pitak din ng Christian Lit. At hindi pochoo-pochoo yung mga titles ha. Nakakita ako ng C.S. Lewis Reflection on Psalms pati mga Early Christian Writers na antolohiya. Babalikan ko 'yun at ibubulsa. Haha. Magnakaw ba naman ng Christian Lit?
   Hanggang alas-kuwatro lang daw ang untouchable na librarian kaya kinapos na kong oras sa paghahanap noong coffe table book tungkol sa Tiaong. Yung history at heritage na content. Dapat bibigyan kami (ng Traviesa Publications) ni late Mayor Dick Umali ng kopya nito, kaya lang pinigil kami ng sekretarya n'ya. Babalik na lang ako sa ibang araw.
   Masarap sanang magsulat sa Layb dahil malamig kaya lang may t.v.. Nakakadistrak sa pagbabasa. Hindi ka makakapagmuni-muni talaga. Tinignan ko ang log book, at nakakasorpresa na may iba pang bumibisita sa layb, mga estudyante yata.
  Pagkatapos ay nag-ukay kami ni Nikabrik. Nagpangalay lang ng mga braso habang nagkukwento siya sa exam nila. Pinagsulat daw sila ng sanaysay tapos yung kaklase niya itinanong pa kung yung sanaysay ba raw ay essay. Naisip niya raw na puwede rin pala siyang magsulat. Aba oo ka, halos dalawang dekada kaya tayo sa akademya!
   Kaya siguro karamihan sa mga aklatan ay salat sa sariling panitikan, yung sinulat mismo ng mga 'tubo roon, ay dahil hindi tayo kumakatha ng sariling kontent. Wala ba tayong writing culture? Wala bang masulat sa bayan natin? Andami kaya?
   Nagutom na kami sa pag-uusap at pagtatalak kaya pinakain naman namin ang aming mga sikmura sa siomayan sa may junk shop! Taray ng environment ng kainan na 'yon. Malinis naman dun. 'Tsaka masarap yung toyo, siomai, at kikiam nila.
   Lam'nan natin ang ating mga sikmura at kaisipan. Hanggang sa muli!