QQD65 (Sesamum indicum)

Day 65, Lunes

Tungkol sa Sesamum indicum

Nagbabasa ako ng On the Volcano of Taal na isang scientific journal ni Tenison-Woods noong 1888. Naghahanap ako ng mga sinaunang listahan ng kung ano-anong nabubuhay na mga halaman at gumagalang mga hayop sa rehiyon ng Taal na baka nahagip ng mga historical archives. Ito yata ang isa sa mga unang salin sa Ingles ng mga tala ng mga paring Agustinyano na nasa Espanyol. Napansin ko 'yung Sesamum indicum o til/teel plant na pinanggagalingan umano ng langis, di malayo sa olive oil, ipinangkukulay, o kaya ginagamit para magpailaw ng mga gasera. May ilang pagawaan ng langis mula sa sesame sa Taal noon. 

Kinakausap ko si Axel tungkol dito sa chat kung may narinig na s'yang kuwento tungkol sa langis na ginagamit nila noon sa gasera sa Taal? Wala raw pero parang may nabasa s'ya. Wala akong masyadong naririnig na produksyon ng sesame sa Pilipinas. Tropical naman ang sesame pero hindi kaya kamukha lang ito ng sesame at nagkamali ng identify ang pari? Nag-reply si Axel na ang reference ni Tenison-Woods ay ang Diccionario Geografico Estadistico Historico de las lslas Filipinas (Buxeta, 1851). May biofuel na tayo na hindi pa malinaw kung ginagawa na ba natin bago pa man dumating ang mga Agustinyano sa Taal noong 1752 o itinuro sa atin na may langis sa mga buto ng sesame, maraming puwedeng mangyari sa loob ng halos isang daang taon. Naghahalungkat pa ako ng ilang mga listahan ng mga damo't halaman.

May bigla akong naalala, ang Tagalog nga pala ng sesame ay linga. Sa paligid-ligid ay puno ng linga ang sabi ng kanta. Ang tanging pananim na lagi kong tinatanong noon kung ano at college ko na nalaman na sesame pala. May linga pa ba sa paligid-ligid? Kailan tayo huling luminga-linga? Hindi kaya ang pandiwa nating palinga-linga (naghahanap) ay galing sa paghahanap nga natin noon ng linga sa luntiang parang?